Elisabeth Kruyfhooft: ‘Schaf de vakken godsdienst en levensbeschouwing niet af’

Begin februari stelde minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) voor om de twee uur levensbeschouwing in het officieel onderwijs optioneel te maken, onder het mom van de dalende onderwijskwaliteit. Scholen zouden die twee uur kunnen inrichten voor extra uren Nederlands of wiskunde. Vreemd. Waarom zou het vak godsdienst of ­levensbeschouwing geen bijdrage kunnen leveren aan betere ­onderwijskwaliteit?

‘Maar mevrouw, we zouden toch in ons land de doodstraf moeten invoeren?’ Enkele weken geleden behandelden we in de les onderwerpen ­zoals straf en vergeving. Ik voel dat het geen evidente thema’s zijn. De meerderheid van mijn leerlingen is voor de doodstraf. Genuanceerd denken is er zelden bij. Gelukkig komt die nuance wel, na diepgaande en kritische ­gesprekken in de klas. Als het vak godsdienst uit het lespakket wordt ­geschrapt, zullen de jongeren die ­nuance niet op een magische manier vanzelf leren. Dat hoeft eigenlijk niet te verbazen, in onze maatschappij is nog maar weinig plaats voor nuance. Ik mag nog zo veel vooroordelen in de les hebben ontkracht, als ik de media volg, lijkt mijn job vaak vechten tegen de bierkaai. We krijgen harde veroordelingen voorgeschoteld: Bart De Pauw, Amber Heard … Levenslang hebben ze het bij ons verknald. Uitzonderlijk was de getuigenis van voormalig basketbalspeler Sébastien ­Bellin, die op het terrorismeproces het perspectief van de hoop en de liefde binnenbracht in een context van wraak en haat. ‘Jullie vergeven is de laatste fase in mijn genezing. Er is geen plaats in mij voor haat en wraak. Ik maak de keuze om die plaats te geven aan liefde en verdraagzaamheid.’

Vergeving en medeleven

Wat is dan een genuanceerd beeld? Dat is er pas als iemand niet gereduceerd wordt tot zijn negatieve daden. In mijn ogen is dat van wezenlijk ­belang voor onze samenleving. Ik merk dat het een noodzaak wordt om klassieke begrippen zoals ‘vergeving’ en ‘medeleven’ aan bod te laten komen. Leerlingen hebben daar geen taal voor. Ze geven vaak aan dat ze zich daar ‘te dom’ voor voelen.

Als we begrippen als ‘vergeving’ en ‘medeleven’ niet meer kennen, dan dreigen we in radicalisme te vervallen. Vergeving gaat over het recht­zetten van verhoudingen. Het betekent de ander nieuwe kansen geven vanuit het idee dat de dader altijd meer is dan de optelsom van zijn ­negatieve daden. Het slachtoffer laat zich niet reduceren tot louter slachtofferschap, de dader blijft niet voor ­altijd de dader.

Het gaat over een evenwicht herstellen, waardoor een open toekomst en herstel voor beiden in het vizier kan komen. Het gaat zeker niet over een goedkope vorm van ‘vergeven en vergeten’. Het gaat niet over een spons die over het verleden wordt geveegd. Mensen die in staat zijn te vergeven, herinneren zich het verleden, maar dan wel op zo’n manier dat ze er niet door worden verpletterd. Als leerlingen dat begrijpen, kunnen ze dat ­inzicht toepassen op concrete ­dagelijkse situaties, maar ook later op de werkvloer. Waarom zouden wiskunde en taal dan meer ‘basis’ zijn voor onderwijskwaliteit dan godsdienst? Of willen we leerlingen maar op één bepaald vlak klaarstomen voor de arbeidsmarkt?

Ik begrijp als leerkracht in het ­secundair onderwijs de bezorgdheid over de onderwijskwaliteit. Maar die zullen we niet opkrikken door het vak godsdienst af te schaffen. Leerlingen zijn de toekomst van ons land. Zij zijn degenen die morgen aan de knoppen zitten, de beslissingen nemen, een stem hebben. Welke toekomst willen we? Een radicale, met in extremis een terugkeer naar de doodstraf?

Schaf het vak godsdienst niet af, het is een van de weinige plaatsen in onze samenleving waar taal wordt aangereikt om op een genuanceerde manier in het leven te staan.

Bron: https://www.standaard.be/cnt/dmf20230314_94978531