Maarten Larmuseau: ‘Laat biologische afstamming niet louter commercieel zijn’
DNA liegt niet, maar wel de interpretatie die men er aan kan geven, zegt genetisch genealoog Maarten Larmuseau na de getuigenis van Noëmi die aan de verkeerde biologische vader is gekoppeld. Omdat het zo’n emotionele en existentiële zoektocht is, is net het wetenschappelijk uitvoeren van genetische genealogie zo belangrijk. Laat afstamming daarom niet enkel een commercieel product zijn, legt hij uit in deze opinie.
De getuigenis van de Vlaamse Noëmi Plateau was hartverscheurend. Dinsdagavond vertelde ze in “Laat” op Eén openlijk over haar moeilijke en emotionele zoektocht naar haar biologische ouders. Noëmi werd op anderhalfjarige leeftijd uit China geadopteerd en voelde al een heel leven een gemis.
Ze voelde voor het eerst waar ze vandaan kwam toen ze na een DNA-test gekoppeld werd aan een biologische vader. Maar een tweede DNA-test weerlegde deze claim. Ze is terug bij het begin van haar zoektocht. Hoe kan dit nu dat verschillende DNA-analyses tegenstrijdige resultaten bieden? DNA liegt toch niet?
DNA-kits
Aan de kracht van DNA-analyse voor het vinden van biologische verwantschappen wordt nochtans niet getwijfeld. Van zodra commerciële DNA-kits op de markt kwamen, vonden tal van adoptiekinderen hun biologische ouders terug, werden kinderen van eenzelfde anonieme spermadonor aan elkaar gelinkt en klaarden genealogen hun familiegeschiedenis verder uit door wereldwijd naar verre verwanten te zoeken. Voor kinderen met onbekende biologische ouder(s) zijn de commerciële DNA-bedrijven vaak de enige hoop in hun emotionele en existentiële zoektocht.
DNA-resultaten liegen dan wel niet, de interpretatie ervan kan dat natuurlijk wel. Dit gebeurt om verschillende redenen, gaande van pure oplichterij tot een onvoldoende kennis van statistische bewijskracht bij een mogelijke koppeling. Het vinden van biologische ouder(s) via internationale DNA-databanken is immers niet zo eenvoudig als het misschien op het eerste zicht lijkt. Als de ouder zelf niet in de DNA-databank aanwezig is, moet men aan de slag met stambomen van personen met gemeenschappelijke DNA-fragmenten om tot een resultaat te komen.
Genetische genealogie
Het koppelen van biologisch verwanten is het onderwerp van de genetische genealogie, een nog jonge wetenschappelijke discipline. Net omdat het zo’n emotionele zoektocht is, zijn de inzichten en statistische methodes uit deze discipline zo belangrijk. Iedereen die op zoek is naar haar, zijn of hun biologische familie moet dan ook een beroep kunnen doen op deze kennis alsook op goede psychologische begeleiding.
Vanuit de internationale spelers in de commerciële DNA-testen kan je dat niet verwachten. Zij zijn natuurlijk vooral gefocust op de verkoop van hun product. Doorheen de jaren verenigden adoptie- en donorkinderen zich zowel in zelfhulpgroepen als op Facebook om elkaars zoektocht te erkennen en vooruit te helpen. Maar de wetenschappelijke begeleiding moet uiteraard ook professioneel aangeboden worden. Vandaar dat de oprichting van het Afstammingscentrum na het Vlaamse decreet in 2019 zo immens belangrijk was.
Afstammingscentrum
In het Afstammingscentrum kunnen Vlamingen met al hun vragen over biologische afkomst terecht, maar hun rol is door het decreet zeer beperkt. De DNA-testen die ze kunnen aanbieden, zijn beperkt tot het bevestigen van eerstegraadverwantschap en het aantal werkkrachten die ze tot hun beschikking hebben is te klein om de nodige vraag vanuit de samenleving te beantwoorden.
Zij mogen ook niet samenwerken met de commerciële partners, wat vanuit privacy en databescherming perspectief terecht is. Maar dat is de reden waarom velen in hun zoektocht toch de hulp inschakelen van de commerciële bedrijven en tussenpersonen. “Het enige wat je doet is geld geven en hopen dat zij daar goede dingen mee doen”, getuigde Noémi in “Laat” over hoe ze die hulp reeds mocht ervaren met vallen en opstaan.
De zoektocht naar de biologische afkomst is voor velen in onze maatschappij van existentieel belang. Laat daarom afstamming niet louter een commerciële activiteit zijn. Investeer in onderzoek en in goede begeleiding voor hen wiens vragen rond biologische afstamming veel te vaak in het verleden werden genegeerd.
Bron: VRT NWS