Kolet Janssen: ‘Een katholieke school moet katholiek zijn of ze zal verdwijnen’

Na de jaarlijkse zomerslaap komt halverwege augustus het onderwijs plots weer in het vizier. Meer dan een miljoen kinderen en jongeren brengen er hun dagen door, duizenden leerkrachten en aanverwanten verdienen er hun loon en elke belastingbetaler spendeert er jaarlijks een behoorlijk percentage aan. Reden genoeg dus om er van alles over te vinden en te proberen alles in zo goed mogelijke banen te leiden.

En dan komt al gauw de vraag naar de zin en wenselijkheid van het vrije scholennet opduiken. Ons onderwijs is georganiseerd in een “officieel” en een “vrij” net. In dat laatste mag je binnen bepaalde grenzen vanuit eigen waarden en idealen je opleiding vormgeven. De katholieke scholen zijn binnen het vrije net niet de enige, maar wel de grootste groep.

Wie zijn kinderen naar school stuurt, verwacht dat ze naast alle nuttige dingen die er te leren vallen, ook meer mens worden. Wat je daaronder verstaat, kan heel verschillend zijn.

Mondig en sociaal, verantwoordelijk en solidair, gericht op vrede en respect voor andere overtuigingen, met oog voor ieders talenten. Allemaal dingen waar elke school achter kan staan, van om het even welk net. Waarom dan nog die twee netten in stand houden?

Wie zijn kinderen naar een katholieke school stuurt, mag daarnaast nog iets anders verwachten. Want de christelijke waarden volgen lang niet (meer) altijd zo smooth de heersende maatschappelijke trends. De waarde van vergeving, om maar iets essentieels te noemen, staat tegenwoordig behoorlijk onder druk in onze samenleving. Iemand altijd een tweede, derde … kans geven als hij het verknoeit, is lang niet altijd evident.

Een katholieke school moet de waarde van vergeving “incontournable” maken en een beleid uitwerken voor het omgaan met “heel moeilijke leerlingen” die onaangepast gedrag vertonen en soms echt niet houdbaar zijn in de klas. Er moet een traject uitgewerkt worden om hen – verbonden aan de school – de tijd te gunnen om zichzelf bij te sturen en weer op het spoor te zetten.

Niemand opgeven of uitsluiten, dat is een perfect motto voor een katholieke school. En dat geldt dan ook voor het personeel: ook als je eens een steek laat vallen, hoef je niet te vertrekken. Maar je moet er wel op aangesproken worden.

Een andere christelijke waarde die in onze samenleving bedreigd wordt, is mededogen. Oog hebben voor de pijn, de kwetsbaarheid en het verdriet van elke mens en er ruimte voor maken. Plekken om te verstillen, plekken om te herinneren, samenkomsten om te benoemen, kleine ontmoetingen en veel aandacht het hele jaar door. En ook dat weer voor zowel leerlingen als personeel.

Op die manier is een echte katholieke school een veilige haven, een warm nest, waar kinderen en jongeren kunnen groeien en ooit uitvliegen, met sterke vleugels. Elke katholieke school zal dat op zijn eigen manier invullen. De accenten mogen verschillen. Jezuïetenscholen hebben andere sterke troeven dan Don Boscoscholen. En toch zijn ze allebei herkenbaar christelijk.

Heel wat leerlingen en hun ouders liggen niet wakker van het christelijk geloof. Inzetten op vieringen of kruisbeelden is daarom niet de eerste prioriteit van een katholieke school. Maar bij Jezus draaide het zeker niet om uiterlijkheden. Dus een school waar vergeving en mededogen hoog in het vaandel staan, verdedigt de christelijke waarden en kan veel anderen aanspreken.

Het lijkt mij de enige manier om het verschil te maken. Een katholieke school moet katholiek zijn of ze zal uitgehold worden en verdwijnen. Het is te belangrijk om er geen werk van te maken. Ik wens alle katholieke scholen een schooljaar toe vol vergeving en mededogen.