Hans Geybels: ‘Kloosterlijke gastvrijheid en Malonne’
Nog niet zo heel lang geleden bezocht ik een klooster in het Antwerpse. Het was in feite een klein appartement waar een tweetal zusters hun intrek hadden genomen. Na een tijdje kwam het werk van de zusters ter sprake: de opvang van prostituees onder verschillende vormen. Soms hielpen ze prostituees het prostitutienetwerk verlaten. Meestal boden ze gewoon een luisterend oor aan de vrouwen die hun beklag kwamen doen. Bij mijn vertrek vroegen de zusters of ik hun kapel wou zien. Ja, natuurlijk.
De kapel was een van de twee slaapkamers die in tweeën gedeeld was met een gordijn. Ik was verrast door de eenvoud. Bij het tabernakel vielen me de mooie bloemen op. De zusters zagen mijn verbazing en nog voor ik een vraag kon stellen: “Gekregen van twee prostituees die hier gisteren op bezoek waren.” Ik kan nog over tientallen andere kloosters vertellen die op een of andere wijze onderdak – of gewoon een luisterend oor – bieden aan mensen die het nodig hebben. Het antwoord op de vraag waarom: gastvrijheid.
Een sterk staaltje
Van die gastvrijheid krijgen we heden een sterk staaltje. Een veel te sterk staaltje als je het mij vraagt. Vraag me niet waar Malonne ligt; ik zou het moeten opzoeken. Eén ding weet ik zeker: er is een clarissenklooster. De clarissen krijgen deze dagen af te rekenen met felle, soms gewelddadige reacties omdat ze hun gastvrijheid willen verlenen aan Michelle Martin. Wellicht werden de zusters verrast door die tornado aan negatieve reacties, omdat gastvrijheid voor hen zo vanzelfsprekend is – ongeacht wie er aan de deur klopt.
De navolging van Christus
Om het gedrag van de zusters te verklaren moeten we echter diep in de christelijke traditie duiken. Een van de pijlers van het kloosterwezen is, naast de navolging van Christus, de gastvrijheid. Het Westerse kloosterwezen is gestoeld op de Regel van Benedictus. Hoofdstuk 53 van die regel is geheel gewijd aan de gastvrijheid. Het hoofdstuk begint in niet mis te verstane woorden: “Alle gasten die aankomen, moeten ontvangen worden als Christus zelf, want Hij zal eens zeggen: ‘Ik kwam als gast en gij hebt Mij opgenomen.’” En iets verder luidt het: “Vooral aan het opnemen van armen en vreemdelingen moet men de grootste zorg besteden, omdat men in hen Christus meer in het bijzonder ontvangt. Want het ontzag dat de rijken inboezemen, leidt vanzelf wel tot eerbetoon.”
De barmhartige Samaritaan
Benedictus – ook wel de vader van Europa genoemd – baseerde zijn beroemde kloosterregel natuurlijk op het evangelie. In dat evangelie is Jezus vaak zelf te gast bij mensen, maar Hij roept er ook voortdurend toe op. De beroemde parabel van de barmhartige Samaritaan in het evangelie van Lucas gaat over niks anders dan gastvrijheid bieden aan onze naaste en die naaste is elke mens die in nood verkeert. In het evangelie van Mattheus zegt Jezus in niet mis te verstane woorden dat indien een christen iemand anders kleedt, voedt of bezoekt, hij Christus zelf kleedt, voedt of bezoekt. De zorg voor de kwetsbare naaste en de daarvan afgeleide gastvrijheid behoren tot de absolute kern van de christelijke boodschap. De boodschap van naastenliefde en gastvrijheid zit al 2000 jaar lang ingebakken in de christelijke traditie. In dat opzicht verbaast de beslissing van de clarissen van Malonne mij niet.
Haast medeplichtig
Voor de publieke opinie komt de vrijlating van Martin veel te vroeg en wie haar onderdak wil geven wordt haast medeplichtig, omdat dit door dezelfde opinie ervaren wordt als gratie verlenen. Het lijkt me twijfelachtig dat de zusters met het openen van hun deur meteen ook een impliciete uitspraak willen doen over Martins schuld en berouw alsof ze haar hierdoor meteen vergeven. Door de verhitte gemoederen lijkt het daar wel op, maar ik meen duidelijk gemaakt te hebben dat de zusters volgens hun levensregel gehandeld hebben. Terug naar het kernprobleem dus: Michelle Martin wordt veel te vroeg vrijgelaten.
Bron: De Redactie