Steven Van Hecke: ‘Brief aan Angela Merkel’

Sehr geehrte Frau Bundeskanzlerin,

U hebt het niet onder de markt. U staat onder druk van de financiële markten, die u geen warm hart toedraagt maar die het Duitse staatspapier hoog (te hoog wellicht) inschatten, met alle positieve gevolgen van dien voor uw staatshuishouden en uw economie. Dat kan u niet ontkennen. Tegelijk moet u zichzelf handhaven op de Duitse electorale markt. Per slot van rekening bent u een politica. Daar komen nog de tabloids bij en het Hooggerechtshof in Karlsruhe, dat uw doen en laten in deze eurocrisis met argusogen volgt. Veel van uw collega’s bevinden zich in een soortgelijke spreidstand. Kort gezegd: kiezen we voor de rating agencies of kiezen we voor de democratie? Want de burgers uit de landen aan wie u zo veel geld hebt geleend, zijn de besparingen beu. En uw eigen burgers willen niet blijven betalen alsof Duitsland het OCMW van Europa is.

Maar er is een belangrijk verschil met uw collega’s. Duitsland is selbstverständlich geen gewoon land. En dat weet u. Als u spreekt, wordt er geluisterd. En wat u beslist, heeft verregaande gevolgen voor de andere landen van de eurozone. Toegegeven, die andere landen geven u weinig krediet – excusez le mot – voor de weg die u al heb afgelegd. Het had misschien wat sneller en doortastender gekund, maar u hebt inderdaad al veel toegevingen gedaan. Tot voor kort was economic governance in Duitsland een taboe, zou er nooit extra geld geleend worden aan Griekenland en mocht de Europese Centrale Bank (ECB) alleen de inflatie bestrijden. Intussen bent u een van de grootste voorstanders van een gemeenschappelijk financieel-economisch beleid op het niveau van de EU, ziet u nauwgezet toe op de uitvoering van de akkoorden met de Grieken en delven de Duitsers het onderspit in de ECB.

Ondank is ‘s werelds loon. Meer nog: u wordt afgeschilderd als de doodgraver van de euro. Omdat u allerlei voorstellen om uit de crisis te raken vakkundig naast u neer blijft leggen. De meest bekende (en intussen grondig uitgewerkte) voorbeelden zijn de projectbonds en de eurobonds. U vindt niet dat er extra geld geleend kan worden voor allerlei projecten die de groei moeten stimuleren, zolang de belaagde debiteuren niet eerst bewijzen dat ze hun financiële zaakjes op orde krijgen. Evenmin wil u dat de Duitse belastingbetaler garant staat voor gemeenschappelijke schuldpapieren zonder dat er controle is op de terugbetaling van die schuld. U wil eerst een volledige financieel-economische en politieke unie op poten zetten, vooraleer deze plannen tot uitvoer te brengen. Uw tegenstanders zien het net andersom.

U maakt het hen nochtans erg gemakkelijk door uw eigen kaarten niet op tafel te leggen. Uw critici hoeven geen rekening te houden met uw voorstellen omdat ze niet concreet uitgewerkt zijn. Potentiële tegenstanders van een politieke unie – zoals uw nieuwe collega Hollande – worden daardoor niet gedwongen kleur te bekennen. Want het is niet uitgesloten dat zodra de finale onderhandeling van start gaat over in welk soort Europa we uiteindelijk willen belanden, er plots nieuwe allianties zullen ontstaan. Wellicht vindt u onder meer Mario Monti op uw weg, maar hebt u nog een harde kluif aan de Fransen en de Nederlanders.

Dus welke transfers van soevereiniteit hebt u concreet voor ogen? Alleen het budgettaire beleid of ook het economische? Komt er een Europees ministerie van Financiën en hoe gaat dat eruitzien? Wordt tegelijk ook de democratische controle versterkt en pleit u voor de rechtstreekse verkiezing van de voorzitter van de Europese Commissie, zoals uw partij enkele maanden geleden voorstelde? En op welke termijn wil u dit allemaal gerealiseerd zien?

Zoals u recent liet uitschijnen, kent u iets van de Europese integratiegeschiedenis en weet u wat het palmares van uw voorgangers is. Het succes van de EMU was de duidelijkheid betreffende het einddoel (een munt) en de strikte kalender om dat doel te bereiken. Het failliet van de EMU was een gebrek aan steun voor een belangrijke Duitse tegeneis: tegelijk een politieke unie realiseren. De gevolgen daarvan ondervinden we elke dag. Helmut Kohl heeft destijds hard aan die kar getrokken, maar niet iedereen was overtuigd. De berg baarde uiteindelijk een muis. Het mag en zal u geen tweede keer overkomen.

Zegt u nu dus maar wat u precies wil doen, met wie (niet) en wanneer.

Als u in uw opzet slaagt, kan u in 2014 misschien beter zelf uw intrek nemen in het Berlaymontgebouw. Dat zou pas een geruststellend signaal zijn voor de markten.

Mit freundlichen Grüssen,

Steven Van Hecke

Bron: De Standaard