Kolet Janssen: ‘Leuke collega’s geven een goed pensioen’
Wat leuk is, kan niet lang genoeg duren. Dat geldt ook voor werk. Is dat de diepere reden achter de moeizame verhoging van de pensioenleeftijd? Is ons werk gewoon niet leuk genoeg? Of hoeft ons werk niet per se leuk te zijn?
Decennia geleden gaf ik mijn eerste jaar les op een middelbare school in een andere stad. Het waren drukke en stressvolle tijden: elke avond zat ik urenlang voor te bereiden. Regelmatig sloeg ik de plank volledig mis bij het inschatten van de interesses van mijn puberende beroepsleerlingen. En dan waren er nog dreigende inspecties, onoverzichtelijke vergaderingen en te organiseren evenementen, naast praktische beslommeringen over voldoende stencils (die geur!). ’s Nachts sliep ik slecht en droomde van honende klassen en misprijzende directies. Overdag was het soms bijna net zo erg als in mijn dromen.
Bij gebrek aan auto pendelde ik naar het werk met de bus. Op een ochtend miste ik de bus. Er was geen andere oplossing dan te gaan liften. Een man in een witte bestelwagen nam me mee. Voordat ik iets kon vertellen over mijn stressvolle job, begon hij te klagen. Hij had die nacht slecht geslapen, zei hij. Dat gebeurde hem wel vaker. Want hij moest elke dag op andere adressen zijn materialen gaan afleveren. Het was in de tijd voor de gps niet zo eenvoudig om op tijd op al zijn bestemmingen te geraken. De man deed zijn best, maar ik zag dat het aan hem vrat. Volledig ontstrest stapte ik uit in de stad waar mijn school lag. Tot die tijd dacht ik dat ik pech had met mijn uiterst slopende job. Maar tijdens die autorit leerde ik voorgoed dat elke mens stress ervaart in zijn beroep. Op duizend verschillende manieren, die niet zijn in te schatten door mensen die een andere job hebben. Het gaf me meteen een grote gemoedsrust. Zo was het nu eenmaal als je werkte. Dan moest ik er gewoon maar het beste van maken.
Dat voorval duikt weer op in mijn hoofd als ik mensen hoor discussiëren over ‘zware beroepen’. Fysiek zwaar of psychisch zwaar. Met veel verantwoordelijkheid of onder grote tijdsdruk. Met een groot afstompingseffect of een immense druk om telkens weer supercreatief te zijn. Het is niet in te schatten wat zwaar is. In bepaalde opzichten zijn alle beroepen zwaar. Om het vol te houden om langer te werken, zullen we ons werk allemaal wat leefbaarder moeten maken.
Want dat hebben we stilaan allemaal begrepen: als we langer willen leven, zullen we ook langer moeten werken. Als we een betaalbare pensioenregeling willen behouden tenminste, waarin iedereen recht heeft op een behoorlijk basispensioen. En dus moeten we onze jobs zo organiseren dat ze langer haalbaar blijven. Dat we niet al op ons vijftigste (of vroeger!) afgejakkerd en uitgeblust uitkijken naar ons pensioen. Dat de meest productieve en dus ook meest verdienende fase van onze loopbaan misschien niet op het einde hoeft te liggen. Dat werken bij ons leven hoort, maar het misschien wat minder gaat domineren.
Er zijn een paar dingen die kunnen helpen om werken langer leuk te houden. Eerst en vooral inspraak: geef ons de kans om mee te bepalen hoe het werk georganiseerd moet worden. Dat maakt een wereld van verschil. En verder zijn er nog de collega’s. Zelfs het meest geestdodende of afmattende werk wordt een stuk prettiger als je lieve collega’s hebt. Zelf een leuke collega worden is dus alvast een eerste stap op weg naar een goede hervorming van ons pensioenstelsel.