Aglaja Bornauw: ‘Waarom spreekt paus Franciscus mij aan?’

Hoe spreekt paus Franciscus mij als twintiger aan? Om te beginnen, op vlak van ecologie. Zijn eerste encycliek was Laudato Si’, helemaal gewijd aan dit thema, was een echt statement. Bij de uitgave in 2015, was de paus een van de eerste wereldleiders die de klimaatopwarming zo onder de aandacht bracht.

Wat echt helemaal nieuw was; hij kaartte aan dat armoede de andere kant is van dit mondiaal probleem. “Vandaag moeten we beseffen dat een echte ecologische benadering altijd een sociale benadering is. We moeten zowel de roep van de aarde als die van de armen horen,“ schreef hij. Het is niet het Westen, die de grootste verantwoordelijk draagt in de milieuvervuiling, dat hier het meeste zal van afzien, maar wel verschillende landen in ontwikkeling.

De paus geeft ook een gezicht aan de mensen die slachtoffer zijn van klimaatopwarming. In zijn recente film, The letter, is een van de hoofdpersonages bijvoorbeeld een student uit Senegal. Hij vertelt zijn levensverhaal en hoe zijn familie is moeten vluchten omwille van het klimaat, meer bepaald door levensbedreigende overstromingen.

Zoals veel twintigers probeer ik mijn leven zo ecologisch mogelijk in te richten: zo veel mogelijk met de fiets of het openbaar vervoer, vleesconsumptie beperken, een abonnement op lokale groenten, geen shampoo meer in huis, voornamelijk tweedehandskledij… Mijn motivatie zit niet in een vaag begrip, maar in een concreet gezicht. Regelmatig denk ik aan mijn Senegalese leeftijdsgenoot aan de andere kant van onze planeet.

Daarnaast vind ik paus Franciscus moedig op politiek vlak, als wereldleider. Hij maakt vele reizen, maar niet voor zijn plezier. Hij kiest zijn reizen uit om bewust wereldproblemen, die amper aandacht krijgen, op de agenda te plaatsen. Zoals onlangs in Congo. Hij is zowat de enige op het wereldtoneel die de verschrikkelijke situatie in Oost-Congo aankaart.

Daar zijn al miljoenen slachtoffers van het aanhoudende geweld, hetzij gedood, hetzij op de vlucht, hetzij gewond, hetzij zonder voeding, maar dit komt amper in het nieuws. Mijn vader zei zelfs: “Had de paus niet naar Congo gereisd, was ik niet op de hoogte van dit conflict”.

Paus Franciscus durft personen en landen te wijzen op hun verantwoordelijkheid: in rijke landen als dat van ons kunnen we onze ogen niet langer sluiten voor dit geweld. Hij roept ook op om te stoppen met Afrika leeg te plunderen aan grondstoffen.

Op vlak van liefde en relaties heeft de paus ook zinvolle dingen schreven in zijn encycliek Amoris Laetitia. Het geeft een heel realistische beschrijving van wat liefde is. Zo staat er onder andere dat liefde geduldig is, ook een werkwoord (geven zonder maat), niet afgunstig is (niet jaloers op de successen van je partner) enzovoort.

Een citaat dat ik mij als people pleaser vaak voor ogen houd, is: “Het is meer eigen aan de liefde te willen beminnen dan bemind te worden.” In mijn relatie probeer ik die dingen uit Amoris Laetitia te beleven. Bijvoorbeeld, liefde die geduldig is. Vele jonge koppels zullen er zich allicht herkennen in het vraagstuk hebben hoe om te gaan met hun work/life-balance.

Mijn vriend geeft les in het secundair onderwijs en concreet is dat in de beginjaren een heel uitdagende job met werk letterlijk de klok rond. Dat heeft als gevolg dat de weekavonden en zelfs het weekend opgaat in zijn werk. Enerzijds is dat jammer, maar anderzijds zijn we het als koppel ook eens over het maatschappelijk belang van zijn werk en daarom is het nodig dat ik hier geduldig mee omga en hem blijf steunen in plaats van te jammeren.

De paus is ook bijzonder realistisch over relaties: “niemand zegt dat dit gemakkelijk is.” Hij spreekt over moeilijkheden, ruzies, geweld en scheiding. Hij merkt moeilijkheden op in de huidige maatschappij zoals het groeiend individualisme, de cultuur van het voorlopige, lange werkdagen en schadelijke tendensen voor serieuze relaties zoals pornografie.

Vernieuwend is ook dat onze paus holebi’s verwelkomt en beschermt. In Amoris Laetitia schrijft hij “We willen vooral bekrachtigen dat elke mens, ongeacht zijn seksuele geaardheid, in zijn waardigheid moet gerespecteerd en met respect moet bejegend worden, met de zorg om “elke onrechtmatige discriminatie” te vermijden en in het bijzonder ook elke vorm van agressiviteit en geweld.” Onlangs veroordeelde hij ook nog het geweld tegen holebi’s. “Want zij zijn ook kinderen van God, God houdt van hen”, zei hij.