Mark Van de Voorde: ‘Het had eerder gemogen, maar niet eerder gekund’

Na bijna 500 dagen hebben we eindelijk een regering. Het had eerder gemogen, maar helaas niet eerder gekund. Respect, het woord dat premier Alexander De Croo (Open VLD) gebruikte, was honderden dagen lang spoorloos. De politieke verruwing had dialoog onmogelijk gemaakt.

Om te slagen moet de regering-De Croo niet alleen het interne respect behouden, maar ook het vertrouwen van de samen­leving winnen. Die is verziekt doordat het begrip ‘de wil van het volk’ misbruikt is. Dé wil van hét volk bestaat niet. Die wil kan vandaag al anders zijn dan 500 dagen geleden: inmiddels zijn 150.000 mensen overleden en 150.000 jongeren achttien geworden.

In een representatieve democratie is boven­dien een mathematische meerderheid van de verkiezings­uitslag geen dictator die de volksvertegenwoordigers hun politieke verantwoordelijkheid ontneemt.

De burger moet uiteraard inspraak krijgen. Het schandalige is dat net de schreeuwers van ‘de wil van het volk’ het volk monddood hebben gemaakt met hun verdachtmaking van het middenveld. Lof dus voor de nieuwe coalitie, die in haar regeerverklaring de verhoging van burger­betrokkenheid en het overleg met de sociale partners aandacht schenkt.

Twee vicepremiers bereiden een staatshervorming voor. De oppositie zal dat uitstel noemen, ik noem het wijsheid. In deze crisistijd is niet de structuur van de staat het hoofdprobleem, maar het weefsel van de samenleving. Politieke polarisatie heeft de samenleving versplinterd, economisch neokapitalisme de kloof tussen rijk en arm vergroot, de coronapandemie de maatschappelijke verbanden gescheurd.

Allereerst moet de samen­leving hersteld worden. De drie klassieke ideologieën en de groenen zijn daarvoor het best geplaatst. Socialisten, christendemocraten en liberalen hebben een lang staats­dragend verleden. Ze hebben het algemeen belang in hun DNA. Ze weten wat compromissen sluiten is. Ze hebben de ervaring om overtuiging en verantwoordelijkheid te combineren. Hun ideologieën gaan vooral over de essentie van de politiek: het evenwicht tussen de vrijheid van de burger en het welzijn van de samenleving. In dit spanningsveld leggen liberalen de nadruk op het vrije initiatief, christendemocraten op de verbondenheid en socialisten op de solidariteit. Ze weten uit ervaring dat een goede balans tussen die drie belan­gen en de samenwerking tussen hun domeinen – markt, middenveld en staat – essentieel zijn om de maatschappelijke noden te kunnen­ vervullen.

En de groenen? Die moeten aandacht vestigen op de andere prangende problemen, die door corona ondergesneeuwd raakten: de opwarming van de aarde, de milieuproblematiek en een duurzame econo­mie.

De kernwoorden van de regeerverklaring zijn: solidair, welvarend, duurzaam, veilig, samenwerking. Voor elk wat wils dus? Neen, alles voor de gezamenlijke wil, om de samenleving weer leefbaar te maken en de politiek menswaardig.

‘Politiek is geen spel. Het is een ernstige zaak’, schreef Winston Churchill. De voorbije jaren leek de politiek in ons land vooral een spel van jennen, bashen, vliegen afvangen, scoren en opjutten. Het gevolg: de bevolking is gepolariseerd en walgt van de politiek, de beste cocktail voor populisten. Het is tijd dat de ernst terugkeert.

Bron: De Standaard