Hans Geybels: ‘Mijn strijd voor Mein Kampf’
Laat me beginnen met zalven. Ik begrijp de strijd rond Mein Kampf. Mein Kampf is geen ‘Chirohandleiding’. Aan de geschiedenis van het boek (inclusief het mercantiele aspect) hangt een doordringende geur van racisme en terreur.
Tijd om te slaan, want ik ken nog zulke boekjes. De heksenhamer bijvoorbeeld, is vorig jaar nog maar in het Nederlands vertaald. Zouden we dat boekje ook niet meteen uit de rekken moeten halen? Ter herinnering, De heksenhamer ligt aan de basis van de grote heksenvervolgingen eind zestiende en eerste helft zeventiende eeuw. En wat doen we met Het rode boekje? En De Gallische oorlog van Caesar is ook niet meteen een objectief getuigenverslag. Is dat ook geen propagandaschrift waarin hij breed uitpakt met zijn brutaliteit tegen onder meer bijvoorbeeld de Eburonen.
Geef mij de nieuwe Mein Kampf maar. De nieuwe zeg ik, met het kritisch apparaat dat 1000 bladzijden meer telt dan het oorspronkelijke boek zelf. Meer nog: graag ook zo een wetenschappelijke uitgave van het proza dat ik in de vorige paragraaf geciteerd heb!
Het heeft geen enkele zin om Mein Kampf te verbieden. Integendeel zelfs. Het is goed dat een van de bronnen van de grootste mensenslachtingen aller tijden in een verantwoorde editie terug ter beschikking is. Hierbij gaat het mij vooral om het kritisch apparaat dat erbij hoort. Het apparaat legt de verderfelijke mechanismes van demagogie en valse propaganda bloot.
Een verbod op het boek maakt er een verboden vrucht van. Hoe aantrekkelijk en geheimzinnig was het niet om de voorbije twee decennia aan de Nederlandse vertaling uit de jaren 1980 te komen? En de discussies die aan de koop gepaard gingen: was het boek nu verboden of niet in België? En in Nederland? De situatie in Duitsland kenden de meesten wel. Nota bene, aan die Nederlandse vertaling hing een stevig geurtje. Want net die uitgave was het helemaal niet te doen om vragen te stellen bij het origineel.
Ik herinner me een collega die net die editie gelezen had. Zijn reactie staat me nog levendig voor: hij begreep plots heel goed hoe het zover was kunnen komen in nazi-Duitsland. Dat inzicht, gekoppeld aan het inzicht dat hetzelfde vandaag kan gebeuren (en gebeurt in sommige regio’s van de wereld) is veel meer waard dan een dubbelzinnig verbod.