Lezing: ‘Christopher Lamb – Pope Francis the Outsider’

Vatican Watcher Christopher Lamb was gastspreker op de nieuwjaarsreceptie van Logia. Hij vertelde over wat paus Franciscus wezenlijk drijft. Hieronder vindt u de samenvatting van zijn lezing. 

Het christelijk tijdperk is voorbij. Landen en culturen profileren zich zelden als christelijk. In Rome valt dat niet zo op, gezien alles daar christelijk gekleurd is. Christopher Lamb noemt Rome ‘Clerical Disneyland’. Vele geestelijken in Rome willen terug naar vroeger met de Kerk en geloven dat dit mogelijk is door de situatie waarin ze leven. Paus Franciscus daarentegen probeert de oude wegen te beëindigen en zoekt een nieuw kerkmodel, waarin hij de boodschap van de Kerk naar de grenzen van de maatschappij probeert te brengen. Daar is niet iedereen mee gediend. Sommigen erkennen hem zelfs niet als paus daardoor. Christopher Lamb schetst onze paus vooral als een outsider. Voor zijn pausschap kwam hij haast nooit in Rome. Bij de verkiezing van de paus in 2013, kwam hij in Rome aan helemaal alleen – in tegenstelling tot de andere kardinalen die vb. een secretaris met zich mee hadden – en met een retourticket op zak.

De christelijke stem in de algemene media

Franciscus wil spreken over wat werkelijk leeft bij de mensen. Hij wil een christelijke stem brengen in het maatschappelijk debat en hij doet dat met bijzonder veel hoop. Franciscus wil zich niet focussen op de klassieke ethische vraagstukken, maar wel op alledaagse problemen. In die maatschappelijk debatten in de media maar ook op beleidsniveau zoals bij de VN, wil hij expliciet gebruikmaken van het wereldwijde netwerk van de Kerk. Hun netwerk biedt een schat aan informatie waar haast geen andere organisatie aan kan tippen.

Waar ligt de focus van de paus?

• Paus Franciscus staat voor een missionaire Kerk, die snel groeit buiten het oude Europees continent: in Afrika, Zuid-Amerika en Azië. Hij wil de Kerk een missionaire mentaliteit meegeven, wat Christopher linkt met de tekst uit Openbaringen (30,2): ‘Zie, ik sta aan de deur en ik klop’. De paus redeneert dat de Kerk de laatste jaren eerder uitgaat van de idee dat Jezus niet aanklopt, maar gewoon binnen staat en klopt op de deur om buitengelaten te worden omdat het binnen zo erg is. Door de rol opnieuw om te draaien met ‘mission first’ in het achterhoofd, wil hij terugkeren naar de geest van de Kerk van de eerste volgelingen.
• Dit missionaire gaat samen met een ander element waar zijn focus ligt, namelijk, de periferie. Zo kiest hij bijvoorbeeld bisschoppen en kardinalen uit streken waar nooit eerder een bisschop of kardinaal vandaan kwam. Daarmee tracht hij ook een einde te maken van het klerikaal establishment en haar eurocentrisch gedachtengoed. Hij kijkt ook voor het eerst wat de Kerk kan doen bijvoorbeeld voor de brand in het Amazonewoud.
• De profetische stem van Franciscus is opvallend scherp zonder de macht te claimen. Hij spreekt zich duidelijk uit over hete hangijzers zoals agressief kapitalisme, het migratiebeleid, de verrechtsing in de westerse wereld … Daarin speelt hij de Kerk niet uit als wereldmacht, maar wel als een veldhospitaal die in de eerste plaats gebouwd is voor de slachtoffers. Zoals geen paus hem voordeed, maakt hij gebruik van de media, op een positieve manier wel te verstaan. Ondanks het tijdperk van fake news en polariserende media-impulsen, staat hij open voor journalisten en verdedigt hij de persvrijheid.

Een radicale paus

Christopher Lamb ziet in Franciscus niet iemand ‘progressief’ of ‘conservatief’, maar iemand radicaal. Franciscus wilt de traditie van de Kerk tot leven brengen vandaag in onze samenleving. Hij legt de basis voor de toekomst van de Kerk.