Patricia Adriaens: ‘Zaaien naar de zak of liever een lege zak?’
Mijn vriend Jan heeft voor z’n verjaardag een feestje georganiseerd en ging hiervoor een kleine lening aan. Een eerste spontane reactie komt bij me op: “Niks mis mee, toch?” Maar Jan en zijn feestje blijven nazinderen. Ik weet namelijk dat hij zijn smartphone ook al op afbetaling kocht en elke maand een gepeperde telefoonrekening in de brievenbus krijgt die hij niet kan betalen. Enkele lopende bestellingen bij postorderbedrijven, een stapeltje schulden hier, een lening daar… Hij is ondertussen goede vrienden geworden met de deurwaarders, want die staan met de regelmaat van de klok aan zijn deur. Een straatje zonder einde, zonder zekerheid of er in dat straatje binnenkort nog een huis is voor hem.
Vicieuze cirkel
Jammer genoeg is Jan niet de enige. Kopen op krediet is niet zonder gevaar en vooral de mensen die er het meest voor moeten oppassen, zijn gevoelig voor de lokroep van het “snelle geld”. Laaggeschoolden en kansarmen, gezinnen die het moeten rooien met een OCMW – uitkering laten zich verleiden tot deze vorm van ‘lenen’ en worden binnen de kortste keren meegezogen in een vicieuze cirkel.
Het bijna oubollige principe “zaaien naar de zak” leeft niet meer. En nochtans schuilt er achter deze oude spreuk een waarheid als een koe. Ik ben opgegroeid met de idee dat je kunt verbruiken wat je hebt. Portefeuille leeg? Even wachten tot er weer iets in zit! Mijn ouders kochten hoogstens een huis of auto op afbetaling. Met een kredietkaart of een snelle SMS besef je niet meer hoe vol of hoe leeg je portefeuille eigenlijk wel is. Jammer genoeg wordt je kredietkaart niet groter of kleiner naarmate er meer of minder geld op staat.
En de winkels en banken?
Die maken vlotjes reclame voor kredieten zonder duidelijk aan te geven hoeveel het totale kostenplaatje uiteindelijk zal bedragen. Zonder al te veel formaliteiten, krijg je je geld. Fantastisch, maar voor het gemak wordt er niet ( of toch niet duidelijk) bij gezegd dat het geld wel op relatief korte termijn terugbetaald moet worden aan woekerrentes. De enige manier om het hoofd boven water te houden, is een nieuw krediet openen om het vorige af te betalen. De groep Belgen met minstens één achterstallig contract is op die manier opgelopen tot 320.058, zo blijkt uit gegevens van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren van de Nationale Bank.
Waar het in het verleden leek alsof politici dit lieten gedijen, deed Johan Vandelanotte een voorstel op de ministerraad om microkredieten te verbieden. Microkredieten zijn bedragen van 50 tot 200 euro die je via SMS heel gemakkelijk kunt aanvragen. Maar dat krediet moet wel binnen de twee maand terugbetaald worden. En laat dat nu net de valstrik zijn.
Stap in de goede richting
Als de nieuwe wet er komt, zullen mini-leningen via SMS heel onaantrekkelijk worden voor de kredietverstrekkers, omdat ze maximum 4,17 euro per maand mogen aanrekenen als kost. Dit is een stap in de goede richting om de mensen beter te beschermen tegen ondoordachte stappen en om te vermijden dat ze door de bomen het bos niet meer zien.
Die microkredieten via SMS zijn trouwens vooral aanlokkelijk voor jonge mensen, want ze sluiten perfect aan bij de wereld van jongeren. Snel een SMS’je sturen en je hebt een som geld op zak. In een maatschappij die niet stimuleert tot sparen, is dit gevaarlijk. Jongeren zijn niet genoeg geïnformeerd over de donkere kantjes van kredietkopen. Is er iemand die hen waarschuwt voor het gevaar dat schuilt in lenen en schulden maken? Nee, want dat brengt natuurlijk niets op. Het is zoveel verleidelijker een flitsende reclame voor de nieuwste smartphone te maken die uitschreeuwt: “Koop mij, en liefst vandaag nog!”
Minister Vandelanotte, zorgt u er alstublieft voor dat vanuit de politiek een signaal gegeven wordt dat kopen op krediet geen oplossing is voor een te laag inkomen. Dit zou een eerste stap in de goede richting zijn.
Bron: De Redactie