Open brief: ‘Gokken met het sociaal kapitaal van Vlaanderen?’

Wees gerust, we zijn niet ingehuurd en we zullen geen bezoldiging krijgen. We voelen ons ook niet te beroerd om eerlijk en kwetsbaar te zijn: het doet ons pijn te zien hoe het ACW, beter gezegd ons ACW, door het slijk wordt gehaald. We hebben er alle vertrouwen in dat de waarheid door de daartoe bevoegde instanties aan het licht zal komen, maar zal die waarheid de wonden helen?

Wat als er nog vrijwilligers delen in ons ongemak, maar wat als de lastercampagne niet alleen een rem op hun fierheid is, maar een rem op hun inzet als vrijwilliger? Kan Vlaanderen het zich veroorloven om zijn middenveld te verliezen en kunnen politici het zich veroorloven om daartoe bij te dragen?

Auteurs en ondertekenaars zijn allen jonge ACW’ers. U merkt dat wij vragen durven stellen. Wij staan dan ook onder invloed van de jongere generatie, niet toevallig de generatie Y (‘Why’) genoemd. Wij hebben als jongeren altijd het gevoel gehad dat we in het ACW welkom waren met ons engagement, maar evenzeer met onze vraag om vernieuwing.

Deze vernieuwing heeft zich trouwens al ingezet d.m.v. een zinvol herbronningsproces dat enerzijds de vinger aan de pols van de samenleving houdt en anderzijds het oor te luisteren legt bij de rijke traditie die de beweging schraagt.

Het ongenuanceerde, gemediatiseerde optreden van enkele politici zal de jonge ACW’ers niet tegenhouden om de dialoog aan te gaan met elke ACW’er en de vraag te stellen: “Wie zijn we, van waaruit gaan we aan de slag als vrijwilliger en waartoe bewegen we ons?” We herkennen ons alvast niet in het beeld dat van ons wordt opgehangen in de media.

Vanuit de betrokkenheid op de ACW-identiteit in evolutie (maar is elke open identiteit niet altijd “in beweging”?) bekijken we als jongeren de omgang met financiële middelen. We betrekken dit op het bewustzijn van “hoofd, hart en handen”.

We maken gebruik van ons gezond verstand en de wet (hoofd), maar kwalificeren dit ethisch vanuit de betrokkenheid op iets groters (hart) dan de winst op zich, namelijk het maatschappelijk engagement, dat er ons toe aanzet om de verkregen winsten te herinvesteren in die vele concrete initiatieven (handen) die een uiting zijn van dat vernoemde engagement.

In het geval van het ACW laat men de financiële middelen aangroeien om extra zuurstof te geven aan de dagdagelijkse inzet van zoveel mensen, beroepskrachten en vrijwilligers, die stil en ongezien vorm geven aan die warme buurt en die solidaire samenleving.

Wat ons stoort aan de aanval op het ACW richt zich zowel naar de vorm als de inhoud van de boodschap. Op inhoudelijk vlak creëert men eerst het beeld van het ACW als een clubje charlatans en fraudeurs om vervolgens zelf de morele laakbaarheid aan de kaak te stellen (“het gedrag van het ACW is verwerpelijk”).

We stellen hierbij twee vragen: “Wat is het ACW en wat is de argumentatiekracht van de aanval op het ACW?” Het ACW, dat zijn de vrijwilligers! De structuren en de ACW-top stellen zich ten dienste van deze vrijwilligers. Aan “het” ACW raken is dus raken aan de inzet van de dame die “vrijwillig en kostenloos” boodschappen meebrengt voor haar invalide buur, is raken aan het engagement van de ACW’er die een wijkfeest organiseert om de banden in zijn buurt aan te halen, het raakt aan de energie van een lokaal ACW-bestuur dat ervoor ijvert de verkeersveiligheid te verbeteren aan een gevaarlijke kruispunt etc.

We worden verweten verwerpelijk te zijn, maar tot op heden hebben we geen enkel sluitend, juridisch argument gezien. Het doet ons de vraag stellen: “Wat is de grens van het politieke spel en hoeveel blufpoker en polarisatietechnieken kan het democratisch debat zich veroorloven om nog ethisch of sociaal te blijven?” Of nog: “Kan een politieke partij het middenveld inzetten in een electorale roulette?”

Het wordt bijna cynisch om kamerlid Peter Dedecker te horen zeggen “dat de vruchten van het bloed zweet en tranen van de vrijwilligers afgeroomd worden door het systeem ACW”. Het is werkelijk de schaamte voorbij om afbraakpolitiek te laten vergezellen door recuperatiedrang.

Eerst hanteert men door middel van een mediatieke lastercampagne een ontmantelingsstrategie waarbij men een breekijzer plaatst in het middenveld om nadien de brokstukken te recupereren en potentiële stemmers binnen te halen. Ongezien en ongehoord.

Op vormelijk vlak ergeren we ons aan de gretigheid waarmee de N-VA op het middenveld inbeukt. De ganse orkestratie en het pakket aan insinuaties doet denken aan de middeleeuwse praktijk van de schandpaal, waarbij rechtspraak en administratie dreigen verloren te gaan in het tromgeroffel van dure beschuldigingen en volks gejoel.

We komen tot het punt waarop de daadwerkelijke procedure van de verificatie door BBI en parket door de gemaakte aantijgingen bijna betekenisloos wordt, omdat men er bijna in geslaagd is om elke vorm van vrijwillige inzet, van belangeloos en volgehouden engagement onder een constante verdenking van machtspelletjes en malversaties te plaatsen. Als elke gratuite vorm van naastenliefde of zorg voor de gemeenschap met het gif van een dergelijk wantrouwen geïnjecteerd wordt, dan sterft het sociaal kapitaal van het middenveld een snelle dood.

We vragen ons als jongeren af: wie gaat die sociale kost betalen? We vermoeden de meest kwetsbaren in de samenleving en uiteindelijk wij allemaal. Men tast met een dergelijk politiek spel het sociale weefsel van onze samenleving zelf aan, bron van veiligheid, welvaart en welzijn. Het wordt steeds duidelijker waar de NVA ons naartoe leidt: na een politiek van de deconstructie zal de NVA ons achterlaten met een koude, rechtse samenleving.

Dit kille toekomstbeeld staat in schril contrast met het hoopgevend en verbindend ACW-verhaal dat voor ons als jongere erg beloftevol is en ons net daarom aanspreekt om in die beweging actief mee te stappen. Wij zullen als jongeren kracht putten uit onze inspiratie die ons verbindt om op onze beurt verbindend te werken in de samenleving. Het ACW kan blijvend op onze loyauteit rekenen, waarbij we als jongeren ‘met rustige vastheid’ en met kritisch-constructieve geest verder zullen bouwen aan de ingezette vernieuwing, met respect voor onze fundamenten en met het oog op die warme samenleving die we verder gestalte willen geven.

(De opiniebijdrage is mee ondertekend door Nico De Reycke (lokaal ACW’er, Leuven), Jan Verplancke (lokaal ACW’er Torhout), Tom Braet (lokaal ACW’er Wingene), Gert Raijmaekers (lokaal ACW’er, Essen), Joris Philips (lokaal ACW’er, Leuven), Bart Vanwildemeersch (lokaal ACW’er Brugge), Brecht Warnez (lokaal ACW’er Wingene), Christof De Mol (lokaal ACW’er, Wijnegem), Melissa Verfaille (lokaal ACW’er, Wingene), Ruben Strobbe (lokaal ACW’er Beernem), Heleen Witdouck (lokaal ACW’er, Leuven), Pieter Billiet (lokaal ACW’er Torhout), Joachim Jonckheere (lokaal ACW’er Zonnebeke), Carlo Depreytere (lokaal ACW’er, Brugge), Maarten Milloen (lokaal ACW’er Leuven), Zofia Mezeyova (lokaal ACW’er Malle), Jan-Willem Verhaegen (lokaal ACW’er, Leuven), Edwin De Cleyn (lokaal ACW’er Berchem), Elsie Desmet (lokaal ACW’er, Torhout), Lisbeth Gellinck (lokaal ACW’er Oostkamp), Isabel Louis (lokaal ACW’er, Jabbeke), Jeroen Pollet (lokaal ACW’er, Ieper), Franky Demon (lokaal ACW’er, Brugge), Carol Leleu (ACW Kortrijk), Trees d’hondt (ACW, Heuvelland), Vanessa Vanthourenhout (ACW, Staden), Sander Deflo (ACW, Wevelgem), Kimm Debruyne (vrijgestelde KAJ regio Brugge-Tielt), Lode Batsleer (lokaal ACW’er, Brugge).