Tim Brys: ‘Geen twee staten? Wat dan wel met Israël en de Palestijnen?’

Israëlisch premier Netanyahu verwierp recent meermaals een tweestatenoplossing voor het conflict tussen Israël en de Palestijnen. De VS, EU en Arabische staten geloven daar nochtans heilig in als basis voor een duurzame vrede. Tegen je vrienden moet je ‘neen’ kunnen zeggen, stelde Netanyahu. In naam van Israëls veiligheid benadrukte ‘Mr. Security’ het belang van militaire controle over het hele gebied ten westen van de Jordaan.

Toegegeven, de tweestatenoplossing is bijna onmogelijk geworden. De kolonisatie van de Westelijke Jordaanoever is zo ver gevorderd dat het grondgebied voor een Palestijnse staat er hopeloos gefragmenteerd is. “Het botst met het principe van soevereiniteit”, stelt Netanyahu cynisch, “maar daar kunnen we niets aan doen.” Ook aan Palestijnse kant staat geloof in een tweestatenoplossing op een laag pitje.

Één staat dan maar?

Het traditionele alternatief is de eenstaatoplossing. In dat geval zouden Israël, Gaza en de Westelijke Jordaanoever samensmelten tot één politiek geheel met 7 miljoen Joden en evenveel Arabieren. Israëliërs zouden daarvoor of het Joods-nationalisme of democratische principes moeten opgeven.

In het ene scenario wordt een binationale staat gevormd, met gelijke rechten voor Israëliërs en Palestijnen. Dat zou echter het einde van een nationaal vaderland voor de Joden betekenen. In een bevraging van meer dan 500 Midden-Oosten-experts in 2021 geloofde dan ook maar 1 procent van de bevraagden in deze uitkomst.

In het andere scenario wordt een ondemocratische Joodse staat gevormd met Palestijnen als tweederangsburgers. Volgens 77 procent van de bevraagden is een dergelijke ‘apartheidsstaat’ (formulering van de bevraging) de waarschijnlijkste uitkomst. 59 procent gaf aan dat dit nu al de facto de realiteit is.

Verschillende Israëlische ministers dromen ondertussen luidop over een derde scenario: ‘vrijwillige’ migratie van Palestijnen. Dat zou in één klap het ‘Arabische vraagstuk’ oplossen. Zonder Palestijnen kan Israël het hele gebied controleren én zijn Joodse karakter en democratische ideeën behouden.

Een ijzeren muur

Al bij het begin van de 20ste eeuw vroegen Joodse migranten zich af: wat met de Arabieren? Zionist Yitzhak Epstein opperde als eerste dat dit de hamvraag was. Hij geloofde dat de toenmalige zionistische modus operandi fundamenteel onrechtvaardig was en zich tegen hen zou keren.

In 1923 schreef Ze’ev Jabotinsky het invloedrijke essay ‘The Iron Wall’. Daarin erkent de geestelijke vader van Israëlisch rechts: “Elke inheemse bevolking ter wereld verzet zich tegen kolonisten zolang ze maar de geringste hoop heeft om zichzelf te kunnen bevrijden van het gevaar om gekoloniseerd te worden.” Hij stelde dat zo hard mogelijk moest worden opgetreden tegen de lokale Arabieren: een militaire ‘ijzeren muur’ opwerpen en alle diplomatie ontwijken. Tot ze wanhopen. Dan zou men vruchtbaar kunnen onderhandelen.

Volgens Israëlisch historicus Avi Shlaim werd de ‘ijzeren muur’ Israëls standaardstrategie. Yitzhak Rabin met de Oslo-akkoorden was de uitzondering. Wanneer Netanyahu vandaag inzet op territoriaal maximalisme en het afdwingen van veiligheid door militaire overmacht, dan toont hij zich een ware discipel van Jabotinsky.

Toch twee staten?

De ‘ijzeren muur’ heeft gefaald. Wanhoop heeft de Palestijnen niet tot de onderhandelingstafel gedreven. Integendeel. Het leidde tot de gruwelen van 7 oktober.

Een eeuw geleden kon Epstein zijn collega-zionisten nog verzoeken om enkel onbewoonde gebieden te koloniseren, te streven naar het welzijn van de Palestijnen, en zo tot vreedzaam samenleven te komen. Vandaag zijn de opties beperkter.

Joods-nationalisme opgeven voor een binationale staat druist volledig in tegen het zionisme. De tweestatenoplossing vereist het opgeven van gekoloniseerd land als pasmunt in vredesonderhandelingen. Netanyahu kiest dus voorlopig voor het ongelijke status quo: een onofficiële Joods-nationalistische één-staat-‘oplossing’ ten koste van de democratie.

Enkel diplomatie kan tot een rechtvaardige vrede leiden. Twee staten lijkt nog steeds het meest haalbare pad naar zo’n vrede. Maar het pad is bijzonder smal, gezien Netanyahu’s ‘njet’ en het gebrek aan animo aan Palestijnse kant.

En toch, na de huidige onderhandelingen over een staakt-het-vuren moet er met evenveel urgentie doorgewerkt worden aan een langetermijnoplossing. Want een terugkeer naar het status quo is onaanvaardbaar.

Bron: De Morgen

https://www.demorgen.be/meningen/geen-twee-staten-wat-dan-wel-met-israel-en-de-palestijnen~b87e0340/