Hans Geybels: ‘God is geen wraakzuchtige karikatuur’

Het is ronduit beangstigend om in de marge van de media enkele opinies te lezen over de tragische gebeurtenissen op Pukkelpop. Recentelijk sprak Peter Dupont in Het Nieuwsblad over een straf van God. Bert Dorenbos liet zich in dezelfde zin uit in een column voor zijn christelijke organisatie Schreeuw om leven. Het gaat helaas niet om alleenstaande gevallen. Ook op Facebook komen die argumenten geregeld terug. Gelukkig werd gisteren in deze krant ook de meer redelijke klok van Rik Torfs geluid. (DM 23/8)

In die redenering kunnen we er rustig van uitgaan dat de betreurde slachtoffers gemist kunnen worden, want het gaat wellicht om verstokte zondaars. God is dus uiterst zorgvuldig te werk gegaan op die weide. Mogen we dan ook concluderen dat diegenen die nu in het ziekenhuis liggen, de kleinere zondaars zijn? Ze mogen van geluk spreken. Dan stel ik me de vraag: wie gaat dat aan die families uitleggen? En meteen rijst een tweede vraag wie dat soort onzin nog gelooft? Maar de reacties in de kranten en op Facebook tonen aan dat ik er te snel overheen fiets.

Er komt zoveel op ons af. De wereld is zeer complex geworden. Het is goed te begrijpen dat in een complexe realiteit de mensen graag teruggrijpen naar eenvoudige verklaringen. Op zich is daar niets mis mee, maar die weergave moeten wel kloppen! In halfslachtige verklaringen misbruik maken van een religieuze argumentatie is erg, want religie kan soms heftige emotionele reacties losweken.

Wat is er precies mis met dat soort reacties? Twee dingen denk ik. In de eerste plaats wordt aangenomen dat God ingrijpt in de natuur. Wat dat betreft weten we iets meer sinds de Verlichting. We weten dat de natuur functioneert volgens bepaalde wetmatigheden en dat God daarvoor niet nodig is. We weten inmiddels ook dat wetenschap en God elkaar niet noodzakelijk uitsluiten, maar dat ze over twee verschillende dingen gaan. Ik hoef er niet aan te herinneren waar de vermenging van beide in het verleden toe geleid heeft.

In de tweede plaats wordt dat ingrijpen verklaard om mensen te straffen. Dat verdient wat meer aandacht. Want over wat voor een God spreken we eigenlijk in die redenering? De auteurs redeneren vanuit een christelijke achtergrond en dus zou het moeten gaan over de God die teruggaat tot Christus. Van wat die auteurs beweren over die christelijke God waarin ik zelf ook geloof, moet ik bekennen dat ik niets herken. Ik ken Hem enkel als een God van liefde. Zo heeft Hij zichzelf trouwens ook geopenbaard in de figuur van Christus.

Ik kan zo’n liefdevolle God onmogelijk rijmen met de wraakzuchtige karikatuur die ze van Hem maken. Laten we eerlijk zijn, de God van Dupont en Dorenbos is een uitvergroting van de menselijke rechtvaardigheid. Die gaat meestal terug tot het principe van oog om oog, tand om tand, ook tijdens de gebeurtenis die omschreven wordt als het Laatste Oordeel. Het is een scherprechter.

Ik kan het mysterie van het kwaad niet oplossen. Ik denk dan ook vaak terug aan wat ik kardinaal Danneels geregeld heb horen zeggen: “Na mijn dood zal het eerste wat ik aan God zal vragen zijn: Waarom?” De God waarin ik geloof, is de God die hopelijk troost en vertrouwen kan schenken aan de bijzonder zwaar getroffen families. Pukkelpop vraagt en verdraagt geen goddelijke verklaring. Wel een God van mededogen, van troost en van hoop.

Bron: De Morgen