Kolet Janssen & Liesbeth Pulinckx: ‘Enige revolutie die belangrijk is, is er één van tederheid’
Hillary Clinton werd in haar verkiezingsstrijd door zowat alle progressieve partijen in Vlaanderen gepusht, maar welke politicus in Vlaanderen zou durven zeggen wat Clinton in haar nieuwe boek What Happened zegt? Namelijk verwijzen naar de paus als inspiratiebron voor haar eigen denken, veel verdergaand dan het lapidaire zinnetje ‘God bless America’.
Het is op zijn minst opvallend te noemen hoe Clinton in haar boek verwijst naar paus Franciscus en de Nederlandse priester Henri Nouwen als inspiratiebronnen in haar leven. Zo schrijft ze onder meer dat de TED Talk van paus Franciscus, die in april 2017 viraal ging en opriep tot een revolutie van tederheid (‘tenderness’), haar hielp bij haar onverwachte nederlaag in de presidentsverkiezingen.
Clinton komt ervoor uit dat ze geworsteld heeft en dat ze naar een uitweg heeft gezocht om met zichzelf en haar land verder te kunnen. Ze was boos en ontgoocheld na haar verkiezingsnederlaag en het was voor haar niet evident om empathie te voelen voor de Trumpkiezers die zich door allerlei beloftes hadden laten (mis)leiden, vaak uit economische angst of onvrede over wat er in hun eigen leven gebeurd was. Zij vroeg zich af waarom zij haar hart zou moeten openen voor de Trumpaanhangers wanneer ze tegelijk van heel wat mensen te horen kreeg dat ze angst hadden om na de verkiezingen van Trump nog in hun eigen land te leven. Moesten de Trump-kiezers niet net voor haar hun hart openen, stelt ze, in plaats van zij voor hen?
Door de TED Talk van paus Franciscus realiseerde ze zich dat het zowel voor haar persoonlijk als voor haar land de enige keuze was om juist dat te doen, dat ze het moest proberen, dat het de enige kans is om samen verder te kunnen. Hij kon haar overtuigen dat de enige revolutie die belangrijk is, er eentje is van tederheid (‘tenderness’) De paus stelt: ‘We hebben elkaar allemaal nodig, niemand van ons is een eiland dat op zichzelf staat en onafhankelijk is. We kunnen alleen een toekomst uitbouwen door het samen te doen, zonder iemand uit te sluiten’, zegt de paus. Ze stelt dat de paus ook goed uitlegt wat een ‘revolutie van tederheid’ juist betekent, namelijk je ogen gebruiken om de andere te zien, je oren om de andere te horen en om naar de kinderen, de armen en zij die bang zijn van de toekomst te luisteren. Voor haar waren de inzichten en talks van paus Franciscus de dingen die haar bezighielden als ze lange wandelingen maakte in New York in de buurt van haar woning. Clinton ziet in de Verenigde Staten een grote nood aan ‘radicale empathie’ ten opzichte van elkaar. Volgens de paus in zijn TED Talk ook en vooral met wie aan de rand staat, met migranten, zieken, werklozen en gevangenen.
Als we samen verder willen in deze wereld, zijn tederheid, liefde, begrip voor elkaar de enige weg. Maar het zijn bovenal woorden die vragen om het concreet-maken ervan in honderden initiatieven die echt zoden aan de dijk zetten. Overal ter wereld beginnen mensen zich te realiseren dat betrokkenheid en verbondenheid zoveel beter werken dan verzuring en afzondering. Hillary Clinton wil zich in de toekomst vanuit haar eigen methodistische kerk sterker inzetten voor die revolutie van tederheid die nodig is en ze verwijst in het begin van haar boek ook naar de Nederlandse priester Henry Nouwen die haar vaak door moeilijke tijden in haar leven hielp. Ze onthoudt uit een van zijn boeken dat een houding van dankbaarheid in elke situatie mogelijk is en niet enkel wanneer het goed gaat en dat is volgens haar enorm sterk, omdat zo een houding voorbij gaat aan dat wat evident is. Zo heeft ze zelf getracht om dankbaar en nederig te zijn over haar verkiezingsverlies, ze noemt nederigheid een pijnlijke deugd. Geloof vraagt volgens haar altijd een sprong ten opzichte van het evidente omdat het geloof vraagt om verder te gaan dan de eigen beperkingen. Volgens haar schuilt net daarin de veerkracht van het geloof, het geloof kan je vooruit roepen, boven jezelf uit, je dankbaar maken binnen een situatie van verlies of een moeilijke situatie.
Je elkaars lot aantrekken en niemand in de steek laten, dat klinkt bijzonder soft, maar het is het hardste en moeilijkste wat er is. Het vraagt veel oefenen, vooruitgaan met kleine stapjes in een levenslang Evy Gruyaerttraject voor tederheid.