Paul Quirynen: ‘De toekomst is met de islam’
Verrassend toch dat deze woorden de titel vormden van een boeiend interview met Mgr.Jozef De Kesel als aartsbisschop van Mechelen – Brussel en vandaag katholiek kerkleider in dit land. Maar er zijn objectieve feiten.
Alleen al om demografische redenen zal deze bewering ooit waar worden. Het is niet uitgesloten dat in Gent of Antwerpen – binnen een 10-tal jaren – een islam-burgemeester democratisch verkozen zal worden.
De graad van aanwezigheid van leerlingen met een islam-achtergrond die nu aanwezig zijn in het stedelijk onderwijs van grootsteden en het geboorteverschil in de diverse culturen zijn nog andere objectieve parameters, die niet kunnen genegeerd worden.
Islam zet geloof terug op de kaart
Maar Jozef De Kesel verwijst vooral naar de plaats en het belang van “geloof en religie” in de publieke ruimte. Hij stelt duidelijk dat de islam het begrip religie weer op de kaart van de samenleving heeft gebracht.
Het lijkt een paradox dat, wanneer bij ons door de secularisatie onze christelijke religie naar de achtergrond is verschoven, andere religies, zoals islam en jodendom, vrijuit hun geloof willen blijven veruitwendigen.
Ook op politiek vlak is deze evolutie meer dan actueel. Vanuit vrijzinnige hoek is er een sluimerend initiatief om via een preambule in de Grondwet te verankeren dat ook België (zoals momenteel in Frankrijk) een strikt neutrale staat zou worden waardoor geloof en religie de facto en de iure verbannen wordt naar de privé sfeer.
De huidige en juiste scheiding tussen kerk en staat zou zodoende uitgebreid worden naar een scheiding tussen religie en samenleving, waardoor vrijheid van godsdienst als mensenrecht wel wordt bewaard maar “geloven” enkel een privé-aangelegenheid zou zijn.
God in de grondwet
Tegelijk leeft vandaag ongeveer de helft van de EU-bevolking in landen waarvan de nationale grondwet expliciet verwijst naar God en/of het christendom. Opmerkelijk blijkt ook dat zelfs in die landen het beginsel van vrijheid van godsdienst(en) en vrijwaring van godsdienst(en) volledig wordt geëerbiedigd.
In landen als Denemarken en Groot-Brittannie bestaat er vandaag nog steeds een staatsgodsdienst en de naoorlogse Duitse grondwet vangt aan met de woorden: “…het Duitse volk is zich bewust van zijn verantwoordelijkheid tegenover God en de mensen en is bezield door de wil om als gelijkberechtigd lid van een verenigd Europa de wereldvrede te dienen….”
Ondanks de christelijke wortels binnen onze samenleving krijgt de katholieke kerk wellicht een minderheidspositie. Ze wordt wellicht overvleugeld door andere religies, zoals de islam. Maar toch zullen de diverse geloofsovertuigingen altijd maatschappelijk relevant blijven en wegen op de politieke besluitvorming bij belangrijke beslissingen.
De oproep van premier Michel om een permanent overleg met de erkende erediensten te organiseren, is dan ook erg zinvol. De reigies en kerken moeten wel afgevaardigden sturen die geloofwaardig zijn en die hun eigen belangen willen en kunnen verzoenen met maatschappelijke verantwoordelijkheid.
God verwijzen naar de privé-sfeer is hem vooral ook verbannen uit het maatschappelijk debat. De weigering om naar God te verwijzen berust op een onjuiste stelling die secularisme verwart met neutraliteit of onpartijdigheid. Waarom is weglating van een verwijzing naar God neutraler dan een vermelding van God? Zo krijgt onder het mom van neutraliteit het ene wereldbeeld , secularisme, de voorkeur boven het andere wereldbeeld , godsdienstigheid.
Een elegant antwoord vinden wij in de huidige Poolse grondwet die beide tradities erkent en waarin gezegd wordt : … Wij , het Poolse volk – alle burgers van de Republiek – zij die in God geloven als bron van waarheid , gerechtigheid , goedheid en schoonheid, en zij die zo’n geloof niet delen maar wel de universele waarden eerbiedigen , zoals zij uit andere bronnen voortkomen , hebben gelijke rechten en plichten met betrekking tot het algemeen welzijn …
Durven nadenken blijf voor iedere burger een uitdaging en maatschappelijke vragen genuanceerd blijven bekijken is de enige uitweg voor overschilligheid en populisme.
Polarisatie en een wit-zwart denken over de vraag of religie nog maatschappelijk relevant is , zijn valkuilen om de realiteit van vandaag te verdoezelen. Wij allen – gelovigen , twijfelaars of agnosten – dienen met bezieling en engagement samen te blijven bouwen aan een warme samenleving voor en met elkaar.