Thierry De Baets: ‘Patiënten kunnen niet winnen zonder team… en zonder eigen engagement’

Bij de start van de Olympische Spelen hopen we allemaal medailles te winnen. Maar wie zijn ‘we’? De atleten zelf, natuurlijk. Gepassioneerde sporters willen altijd winnen, het zit in hun natuur, het is hun drijfveer om te trainen, zich te blijven verbeteren en de pijn te verbijten. Vaak zijn zij ook het meest realistisch, weten zij hoe zwaar het is om medailles te veroveren en om aan de verwachtingen te voldoen.

Ook weten atleten hoe belangrijk hun team is. Ze beseffen dat ze met enkel hun talent of met alleen hun eigen bovenmenselijke inspanningen nooit de top bereiken. Ze hebben een entourage nodig. Ouders en familie die hen zo vaak, als kind al, naar de trainingen brachten, hen motiveerden om verder te doen als het moeilijk ging. Partners die hen steeds moesten missen. Trainers, ploegmaten, sparringpartners, materiaalmeesters, verzorgers, kinesisten, voedingsspecialisten, artsen, psychologen, zelfs supporters, allemaal helpen ze de atleten naar de top.

Motiveren

Niet iedereen heeft het talent om topsporter te zijn. Sommige mensen hebben een
ander lot getrokken. Voor hen is overleven al een wedstrijd, of is het revalideren na
een ongeval of een ziekte hun olympische droom, misschien is zelfs het aanvaarden
van hun noodlot de eigenlijke uitdaging. Ook deze mensen verdienen erkenning. Ze
krijgen geen podium of eremetaal. Ook zij kunnen, net als topsporters, niet winnen zonder een team dat hen steunt: hun partner, familie, artsen en verpleegkundigen, andere hulpverleners en medepatiënten.

Veel patiënten doen er alles aan om te genezen, te revalideren of hun lot te aanvaarden. Maar er zijn ook andere patiënten. Tijdens een consultatie laat zo’n patiënt zich op zijn stoel onderuitzakken. Hij kruist zijn armen en zonder het uit te spreken, beveelt hij mij met zijn blik het probleem op te lossen. Dan weet ik al dat mijn medische kennis en chirurgische vaardigheden alleen onvoldoende zullen zijn om een ideale genezing te bereiken.

Psychologie wordt veel belangrijker: moeilijker dan de operatie wordt het motiveren van de patiënt. Dan leg ik hem uit dat wij, artsen en verzorgend personeel, samen met hem, de patiënt, een team zijn. We hebben elkaar nodig om een goed resultaat te behalen. Ik maak de vergelijking met atleten. Slechts als we samenwerken, kunnen we winnen, genezen of revalideren. Dat vraagt inspanningen van de arts en het verzorgend personeel, maar ook een engagement van de patiënt.

Dat hij medicatie moet nemen, begrijpt hij wel. Hem naar de kinesist sturen, lukt ook nog wel, maar dat hij tussen de sessies bij de kinesitherapeut door zelf ook moet oefenen, ligt al moeilijker. Het meeste weerstand biedt hij als ik vraag te stoppen met roken. Roken, leg ik uit, is een van de belangrijkste beïnvloedbare factoren die de genezing tegenwerken. Hij haalt zijn schouders op en zegt me dat hij het roken niet zal laten. Het kost me, soms tegen beter weten in, veel moeite en tijd om op hem in te praten. Soms lukt het, vaak faal ik.

Medaille winnen

En net zoals hij het mij verwijt als het niet goed gaat, verwacht hij dat de maatschappij hem onbegrensd zal steunen. Naast mijn medische opdracht is het ook mijn taak om patiënten te informeren, te instrueren en te motiveren hun best te doen om zo goed als mogelijk te herstellen.

Het is ook aan de maatschappij en het beleid om dat te doen. België heeft een gezondheidszorg van hoge kwaliteit, die voor bijna iedereen toegankelijk is en die sociaal is. Onze gezondheidszorg moet worden gekoesterd en betaalbaar blijven. Misbruik maken van ons zorgstelsel en onze sociale zekerheid is niet alleen egoïstisch, maar ook antisociaal. Het ondermijnt onze gezondheidszorg en de solidariteit die we in onze maatschappij net willen behouden.

Actief streven naar een nobel doel, ons nuttig maken, maakt het leven zinvol en maakt ons als mens gelukkig. Steeds verwachten dat de ander of de maatschappij alle problemen oplost, leidt naar passiviteit, naar een leegheid die het leven steeds
zwaarder en lastiger maakt. Ons beleid moet erop gericht zijn – zonder het principe
van solidariteit te verloochenen – mensen te motiveren hun verantwoordelijkheid op te nemen, te activeren, hun leven in eigen handen te nemen en zich nuttig te maken om zo gelukkig te worden.

Een sociaal systeem kan maar standhouden als voldoende mensen eraan bijdragen. Dat is de enige manier om te garanderen dat zij die echt hulp behoeven, de nodige steun blijven krijgen. Onze sociale zekerheid veiligstellen is een opdracht voor de regeringsonderhandelaars. Mensen activeren betekent ook hun leven zinvol maken en onze gezondheidszorg betaalbaar houden. Dat is een win-winsituatie. Hopen we niet allemaal een medaille te winnen?

Bron: De Tijd

https://www.tijd.be/opinie/algemeen/patienten-kunnen-niet-winnen-zonder-team-en-zonder-eigen-engagement/10558025