Steven Van Hecke: ‘Het vereffenen van rekeningen bemoeilijkt de verdeling van de Europese topfuncties’

Ondanks een vergadering van meer dan 18 uur zijn de Europese staatshoofden en regeringsleiders er niet in geslaagd een akkoord te bereiken over de topbenoemingen binnen de EU. Zo moet er een nieuwe voorzitter van de Commissie worden aangeduid, een nieuwe Europese president (voorzitter van de Europese Raad), een nieuwe voorzitter van het Europees Parlement en een nieuw “minister van Buitenlandse Zaken”.

Er zijn een hele reeks factoren waarom die verdeling zo moeilijk loopt, zegt Van Hecke. Er is de koppeling van de vier topfuncties aan elkaar, de criteria waaraan de kandidaten moeten voldoen (genoeg vrouwen, regionale spreiding, grote versus kleine landen) en de rivaliteit met het Europees Parlement dat achter het systeem met “Spitzenkandidaten” blijft staan.

Een vierde factor die speelt is het feit dat er tijdens de onderhandelingen oude rekeningen worden vereffend, zegt Van Hecke. “Het is duidelijk dat Macron nog een eitje te pellen heeft met de EVP die zijn transnationale lijsten vorig jaar heeft gekelderd. Tegelijk vindt de EVP het niet kunnen dat Macron hun kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie, Manfred Weber, heeft gekelderd.”

De Visegradlanden hebben dan weer duidelijk een rekening te vereffenen met Frans Timmermans, de vicevoorzitter van de Europese Commissie, die hen het leven wat moeilijk heeft gemaakt en die nu zelf graag voorzitter van de Commissie wil worden”, stelt Van Hecke. “Er is zelfs het gerucht dat de Visegradlanden ook moeilijk zouden doen over Charles Michel omdat hij zich heel fel heeft uitgesproken voor het Marrakesh-pact.”

Met Vestager is dan weer het probleem dat ze heel dubbelzinnig was over het Spitzenkandidaten-systeem en in Denemarken niet deelnam aan de Europese verkiezingen, wat dan weer moeilijk ligt bij het Europees Parlement. Die openstaande rekeningen liggen natuurlijk niet openlijk op tafel, maar spelen wel mee op de achtergrond en maken de puzzel uitermate complex.”

Met het gebikkel over de topbenoemingen zou je de indruk krijgen dat het alleen over de postjes gaat en niet over de inhoud, maar dat klopt niet helemaal, zegt Van Hecke. “Als het gaat over de inhoud speelt het Europees Parlement een grote rol. Onmiddellijk na de verkiezingen zijn er werkgroepen aan de slag gegaan met de vier grote fracties. Die zetten zich samen en trachten een grote agenda op te maken.”

“Dat gaat niet om heel concrete voorstellen, dat is de taak van de Europese Commissie, maar wel om de grote thema’s. Wat vindt het Europees Parlement over de zaken waarmee de Europese Commissie zich de volgende jaren zou moeten bezighouden. Is dat klimaat, de Europese defensie of de verdieping van de economische en monetaire unie? Op die manier wil het parlement een duidelijke boodschap sturen aan de Europese Commissie en de nieuwe voorzitter.