Patricia Adriaens: ‘Wie oprecht ergens welkom is, voelt zich alleen daardoor al lichter en meer bevrijd’
Arno is aan de deur gezet door zijn vrouw en heeft plots geen onderdak meer. Birgit zit zodanig aan de grond dat zij naar de fles grijpt en vraagt of ze kort mag telefoneren naar haar kinderen die ze zo mist. Wim zijn bedrijf is onlangs failliet verklaard en alles werd openbaar verkocht waardoor hij op straat staat. Brian is ex-gedetineerde en heeft geen thuis meer. Mike wordt de dag nadien opgenomen tegen drugsverslaving, hij is oorspronkelijk heel enthousiast maar krijgt plots schrik en ziet het niet meer zitten. Gelukkig begeleidt de maatschappelijk werkster hem naar het ziekenhuis, anders geraakt hij er zeker niet. De drempelvrees is soms heel groot, bang voor het onbekende. Jan heeft ze reeds meermaals ontmoet in een park, maar wil niet meekomen naar de Nachtopvang. Na herhaaldelijk aandringen en vele gesprekken is hij toch eens langsgekomen, hij komt nu regelmatig en voelt zich er thuis. Hierdoor kan hij na maanden zwerven ook eens een douche nemen.
Onlangs verbleef ik in de Nachtopvang, een opvanghuis voor daklozen, te Brugge. Het bood me de kans om met eigen ogen te zien wat ik voor de organisatie kan betekenen.
Inchecken in de Nachtopvang
Om 11.00 uur mogen de kandidaten inbellen en een plaats reserveren, om 19.15 uur gaan de deuren open. Iedereen drumt om binnen te komen voor wat warmte. Als ze inchecken krijgen ze een stapeltje met lakens, handdoek en zeep. Persoonlijke spullen die ze ‘s nachts nodig hebben, stoppen ze in een doorzichtige zak, de rest gaat in een kluis. Er wordt afgeroepen in welke kamer ze mogen slapen en dan komt iedereen eten. Een grote pot warme soep en brood met charcuterie komt op tafel. Met een 14-tal zitten we aan tafel, niet iedereen had die dag al iets gegeten. Mensen mogen er 5 keer na elkaar overnachten, daarna zijn ze 3 dagen op zichzelf aangewezen. Ze moeten ook zelf op zoek gaan naar een duurzame oplossing. Een maatschappelijk werker loopt rond in de stad en gaat in gesprek met mensen die op de dool zijn. Hiervoor krijgt ze tips van de politie, bewoners of passanten. In de nachtopvang kunnen 10 mensen logeren en in de winter 18. Het hele jaar door is er een grote bezetting en ‘s nachts verblijven er 2 vrijwilligers om een oogje in het zeil te houden. Een lijst van meer dan 50 vrijwilligers vullen deze nachten in, ook studenten lopen er stage, een ideale leerschool.
Even gevoel van ‘thuis’ creëren
Overdag kunnen de mensen die ‘s nachts in de Nachtopvang verblijven terecht bij Open Balie, een ontmoetingsplaats waar iedereen welkom is voor een gesprek en een tas koffie. De medewerkers van Open Balie willen een open huis aanbieden voor mensen om even het gevoel van een ‘thuis’ te creëren. Het doet er niet toe wie je bent of welke zorgen je hebt. Zo proberen de vrijwilligers en medewerkers de weg die naar armoede leidt om te buigen. Jules is een vaste bezoeker, hij vertelt mij: ‘Elke dag kom ik naar Open Balie. Hier vind ik rust en een luisterend oor. Zelf zeg ik niet veel, maar het doet me deugd dat men daar elkaar probeert te respecteren. In Open Balie vind ik mensen op wie ik kan vertrouwen en die ik ook vertrouwen schenk.’
Eenzaamheid is een van de grootste sociale problemen van onze tijd. Veel mensen leven afgesneden van een gemeenschap, ze hebben het gevoel dat ze er niet bij horen. Het ongebreideld consumeren isoleert mensen in armoede en maakt ze tot object van nu en dan opflakkerende caritas. In Open Balie worden mensen niet als object van zorg benadert, maar als een levensechte persoon met opvattingen, interesses, vragen en doelen. Er is een strikte evenwaardigheid tussen de mensen, onafhankelijk van positie, rang, status, opleiding, kapitaal, enzovoort. Door met iedereen een kop koffie te delen en een gesprek aan te knopen, willen de medewerkers de evenwaardigheid voelbaar maken. Ze plaatsen zich niet tegenover de daklozen, nee, zij drinken samen mét hen al waren ze collega’s, kennissen, familie.
De inspiratie voor deze opstelling is gelegen in het hart van het evangelie: Jezus zelf verbond zich om het even welke persoon, ook wanneer dit afkeuring opriep bij de goegemeente. Hij trad iedereen tegemoet zonder aanzien des persoons. Voor hem was een mens nooit een object, maar altijd een subject. Hij genas niet als een automatisme, maar vroeg eerst: ‘Wat wil je dat ik voor je doe?’ Die vraag plaatst de mens in zijn subjectiviteit, hij of zij wordt er een mens door.
Hoop geven
Open Balie reikt geen oplossingen aan. Voor concrete problemen wijzen ze mensen door. Al kan het ook gebeuren dat een specifieke hulpvraag op eenvoudige wijze kan tegemoet gekomen worden. Maar allereerst willen de medewerkers van Open Balie de barmhartigheid van de Vader zichtbaar maken. Een mens die echt beluisterd wordt, een dakloze die oprecht ergens welkom is, voelt zich alleen daardoor al lichter en meer bevrijd. Een bezoeker vertelt: ‘Ik kom naar het ontbijt met mijn kinderen en wil ze zo laten voelen en zien dat mensen helpen, mensen gelukkig maakt. Telkens als ik hier kom, zie ik dat mensen ondanks hun moeilijke situatie, op deze plaats momenten van geluk ervaren. Hopelijk inspireren ze mijn kinderen.’
Bron: Knack