Kolet Janssen: ‘Collateral damage door coronacrisis’

We worden het stilaan gewoon om elke dag opnieuw slecht nieuws te horen. Alweer meer besmettingen en ziekenhuisopnames, opnieuw doden, nog meer landen met strenge maatregelen. Optredens en sportwedstrijden worden aan de lopende band afgelast. Er staan lange rijen bij supermarkten en zelfs de kappers gaan dicht.

Misschien is het daarom dat sommige mensen verwoede pogingen doen om de positieve kant van de zaak in het zonnetje te zetten. Een luchtruim zonder vliegtuigen. Autoloze wegen en binnensteden. Je hoort de vogeltjes weer fluiten. Het water in de kanalen van Venetië is weer helder en schoon. De mensen hebben meer tijd voor hun gezin en voor ondergeslibde activiteiten zoals lezen en spelletjes doen.

Lost corona alle problemen op?

Wat mij stoort is het misplaatste gejubel alom van alle mogelijke ideologieën. Over hoe we eindelijk weer de echte waarden in het leven zullen ontdekken dankzij corona. Hoe we voortaan de juiste prioriteiten gaan stellen. Hoe het kapitalisme plotsklaps gemuilkorfd wordt en daardoor alle problemen van de baan zullen zijn. Hoe we in één klap bevrijd zullen zijn van spilzucht, consumptiegedrag en werkverslaving. Natuurlijk zit er een grond van waarheid in sommige van die uitspraken, maar het is meestal toch wel heel kort door de bocht. Want diezelfde mensen verwachten wel hun loon op hun rekening op het einde van de maand en alle verdere voordelen van onze ‘dolgedraaide’ maatschappij. Dus juichen om de corona-pandemie is absoluut niet aan de orde.

Om te beginnen is het einde van de corona-pandemie nog niet in zicht. En tot die tijd zullen er slachtoffers vallen en zal ons gezondheidssysteem zwaar op de proef worden gesteld. Om nog maar te zwijgen van alle psychologische, sociale en economische problemen die er op ons af zullen komen.

Problemen in het kielzog van corona

Bovendien denk ik aan alle gevallen van ‘collateral damage’. De kleine en grote drama’s in de marge van deze crisis. Mensen bij wie het water al tot de lippen stond en die nu helemaal over de rand vallen. Alle freelancers en kleine zelfstandigen die hun inkomen zien verdampen. Mensen die in een traject tegen kanker zitten en bang zijn dat ze besmet raken nu ze extra zwak zijn. Het asielgezin dat met zes kinderen in een kleine kamer woont en wekenlang binnen moet blijven.

De oude echtgenoot die pas in het woonzorgcentrum is opgenomen en geen bezoek mag krijgen van zijn vrouw. Het kind zonder broers of zusjes dat zijn vriendjes verschrikkelijk mist, elke dag opnieuw. Zorgkundigen die werken tot ze er bijna bij neervallen. Mensen die alleen wonen en alleen nog op afstand contact kunnen hebben.

De vele gezinnen in ons land waar Nederlands niet de thuistaal is en waar de ouders vaak geen handje kunnen toesteken bij het uitvoeren van de schoolopdrachten. Iedereen die toevallig nu in een ziekenhuis terechtkomt. Alle mensen die bang zijn en ’s nachts wakker liggen. Mensen met een relatie die al onder druk stond en die helemaal gek worden samen. Kinderen in een onveilige thuissituatie die de ontsnappingsroute van de schoolroutine missen. Enzovoort …

Positieve gevolgen?

De groeiende solidariteit en de vastbeslotenheid om er samen doorheen te spartelen, dat zijn voor mij voorlopig de enige goede kanten van deze crisis. Over verdere gevolgen op lange termijn, kunnen we beter nog even zwijgen. Misschien leren we er iets uit, misschien ook niet. Maar dat is nu hoe dan ook niet aan de orde.

Eerst de oorlog winnen, daarna kunnen we ons leven opnieuw organiseren. Wie te vroeg victorie kraait, komt meestal bedrogen uit. De weg naar verandering is taai, weerbarstig en vol omwegen. Alleen met een lang perspectief hou je dat vol. Wie nu hoog van de toren blaast over de verstrekkende positieve gevolgen van deze crisis, gaat op een stuitende manier voorbij aan het leed achter heel veel voordeuren.

Ook corona zal niet zorgen voor simpele oplossingen. Ook na corona zal alles complex zijn, met nuances en vertakkingen in alle richtingen. Zo zitten wij mensen nu eenmaal in elkaar, voor, tijdens en na corona. We kunnen en we willen het ook niet anders. Deze crisis overleven gaat ons wellicht wel lukken. Maar niet dankzij simplistische triomfkreten. Enkel door ons langdurig, consequent en zonder ophef in te zetten voor de goede zaak. Van welke ideologie we ook zijn.