Jan Goossens: ‘Komt er met de Nobelprijs voor de Vrede ook terug hoop voor Congo?’
De Nobelprijs voor de Vrede die Denis Mukwege krijgt is een uitgelezen kans om de levensomstandigheden van de (Oost)-Congolese bevolking terug op de internationale agenda te krijgen’, schrijft Jan Goossens van Logia, die ook in de regio werkt.
Iedereen kent hem als ‘L’homme qui répare les femmes’, naar de gelijknamige film van Thierry Michel over de Nobelprijswinnaar voor de vrede, Dr. Denis Mukwege. Wordt hij met de aandacht die hij nu terecht krijgt, ook l’homme qui crée l’espoir?
En dat in de eerste plaats voor de vele kwetsbare vrouwen in Oost-Congo die slachtoffer werden van seksueel geweld. Want het is over hen dat het gaat. En bij uitbreiding over de hele Congolese bevolking. Slechts af en toe haalt Oost-Congo nog het nieuws. Durven we onszelf nog in de ogen kijken als we voor de spiegel staan en hardop zeggen dat we als wereldburgers zijn en begaan met het lot van onze medemensen? Toch zwijgen we deze regio liever dood dan erover te berichten.
Onveiligheid is troef in de regio. De vele tientallen milities in de streek terroriseren de bevolking in hun honger naar de macht over de grondstoffen die via de buurlanden wereldwijd verscheept worden. Ze kunnen rustig hun gang gaan want van een goed functionerend leger of een regulerende overheid hebben ze weinig te vrezen.
Onze aandacht hier gaat vaak niet verder dan die voor de grondstoffen. Immers, we hebben nood aan het coltan voor onze gsm’s en tablets. En fier wordt het nieuws gebracht over de productie van de nieuwe Audi e-tron in Vorst. Begrijpelijk, maar wie weet dat 60% van de kobalt die wereldwijd ontgonnen wordt ook uit Congo komt? Het laat zich raden dat daar weinig van naar de Congolese schatkist gaat. Laat staan dat het geherinvesteerd wordt in infrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg,… China beloofde dan weer miljardeninvesteringen in Congo, in Afrika voor de aanleg van de nieuwe zijderoute en wil daar niets voor terug: wie stelt zich daar vragen bij en wie gelooft dat?
En de Congolese bevolking, zij lijdt verder. Dag na dag, met de hoop dat het ‘morgen’ iets beter zal gaan. Dat zijn ook de kinderen die ontvoerd werden door milities, met hun blik op oneindig, alle onschuld ontnomen door de gruwelijkheden waartoe ze verplicht werden.
Recent nam Koningin Mathilde het nog op voor de (ex)-kindsoldaten tijdens de algemene vergadering van de Verenigde Naties. Hopelijk worden woorden ook daden.
Dat geldt ook voor de vrouwen die op het veld slachtoffer werden van dezelfde milities die kinderen ontvoeren: dagen, weken gebruikt en misbruikt en na hun vrijlating thuis gekomen en verstoten door hun man, familie en gemeenschap. Mij is het ‘voorrecht’ gegeven hen in te ogen te hebben gekeken telkens ik in Oost-Congo was. Het menselijk appèl dat op je gedaan wordt draag je voor altijd mee. De opdracht om de strijd er tegen aan te gaan eveneens.
De Nobelprijs voor de Vrede die Dr. Mukwege krijgt is een uitgelezen kans om de levensomstandigheden van de (Oost)-Congolese bevolking terug op de internationale agenda te krijgen. Het is te hopen dat de internationale gemeenschap dan ook haar rug recht en toegeeft dat ze een verpauperde bevolking al veel te lang aan haar lot heeft overlaten. En dat betekent meer dan op vergaderingen afspraken te maken die in het intentionele niveau blijven steken omdat we uit post-koloniale beleefdheid en respect (of is het angst?) voor de soevereiniteit, de heersende overheid niet voor het hoofd willen stoten.
Ongetwijfeld zijn de Congolezen fier dat ‘één van hen’ de hoogste van de hoge erkenningen heeft gekregen. Dr. Denis Mukwege: hun held, hun hoop. Met deze prijs en de aandacht die het met zich meebrengt, is er voor Oost-Congo en de rest van de wereld een kans om voorbij de verontwaardiging te geraken.