Jan Goossens: ‘Hoe kunnen we de uitzichtloosheid van vele migranten wegnemen?’
Tijdens debatten op televisie en in krantenartikels vliegen de boutades over de oplossing van het vluchtelingenprobleem de laatste tijd gezwind door het zwerk. Overbevolking, onveiligheid, klimaatverandering, economische achterstand … zijn de schuldige zelfstandige naamwoorden. De oneliners en opinies hierover zijn dikwijls kort door de bocht, maar niet alle redeneringen zijn krom.
Op de EU-minitop afgelopen weekend zaten alle eminenties wat ongemakkelijk op hun stoel te schuifelen in de aanloop naar de top van komende donderdag: standpunten werden met de hakken in het zand verdedigd. “L’ouverture d’esprit n’est pas une fracture du crâne” lijkt eerder een zwakte dan een sterkte in het debat.
Het is te hopen dat de top geen stoelendans wordt met veel afvallers, maar dat er ook over de Europese muur gekeken wordt naar wat er werkelijk gebeurt in het continent aan de overkant van de Middellandse Zee.
Spijtig is dikwijls dat weinigen met kennis van zaken spreken. Erger nog is, dat op basis van die beperkte kennis, beslissingen genomen worden. Catastrofaal is echter de hypocrisie errond.
De werkelijkheid is uitermate complex, maar als we al niet beginnen met man en paard te benoemen, dan blijven we hangen in wollige en beleefde semantiek en eufemismen over de grondoorzaken van migratie.
Het kommer-en-kwelgehalte zal dan niet in alle Afrikaanse landen even groot zijn, maar neem Congo, waar de ontwrichting van de samenleving alsmaar meer buitensporige proporties aanneemt. Daar zijn heel wat redenen voor aan te halen en het feit dat Congo afwezig was op de donorconferentie op 13 april in Genève legt al ergens de vinger op één van de vele wonden: onverschillige leiders.
De vraag die alle hoeken van mijn hersenen zien is: “hoe geraakt het land hier ooit uit?”. In Congo bestaat geen samenleving meer, maar een overlevings-samenleving … De corruptie en de chaos zijn al een tijdje de norm. La Lucha, een mensenrechtenvereniging, mag bij monde van enkelingen wel het tij proberen te keren, voorlopig blijft de stroom te sterk om ertegenin te roeien. Iedereen vindt wel dat de zaken moeten veranderen, maar wacht op de andere om er iets aan te doen. Verantwoordelijken hebben maar één zorg als ze aan de macht komen: “hoe kan ik me asap in deze positie verrijken, want morgen kan het alweer gedaan zijn”.
Initiatief wordt dikwijls gesmoord in de kiem. Als de Vlaamse werkgeversvereniging VOKA pleit voor Vlaamse investeringen in Congo, dan zou ze wel eens van een kale/kaalgeplukte reis kunnen thuiskomen. De overheidsdepartementen zitten als aasgieren te wachten op initiatieven om hen hun “bij wet verplichte” taksen op te leggen. Weinig stimulerend…
Ik kan begrijpen dat er in de huidige omstandigheden weinig wil is om de zaken te veranderen of om initiatief te nemen; degenen die het voor het zeggen hebben, kunnen zich zo het best op willekeurige manier verrijken.
We mogen het dan verwachten of hopen van de Congolese overheid zelf, maar dat is voorlopig een illusie.
“Iedereen vindt wel dat de zaken moeten veranderen, maar wacht op de andere om er iets aan te doen. Verantwoordelijken hebben maar één zorg als ze aan de macht komen: ‘hoe kan ik me asap in deze positie verrijken, want morgen kan het alweer gedaan zijn’”.
En de internationale gemeenschap staat/stond erbij en kijkt/keek ernaar… Met de billen dichtgeknepen wordt er geen harde taal gesproken, uit schrik om een neokoloniale stempel te krijgen of beschuldigd te worden van bemoeienissen in een soeverein land. Een drogreden die lokale overheden maar al te graag uitspelen. En de bevolking, zij lijdt voort.
Tegelijk heeft de internationale gemeenschap, naast het opzettelijk wegkijken omwille van het politiek fatsoen, er uiteraard ook alle belang bij om chaos toch te laten voor wat ze is, zeker in het oosten omwille van de grondstoffen.
Volg even deze redenering:
Bij ons (de westerse wereld) is klimaatbezorgdheid, zeer terecht, al wat de klok slaat.
De uitbouw van het elektrische wagenpark neemt daar een belangrijk deel voor zijn rekening (dat we n.b. onze auto’s die de steden niet meer binnen mogen, massaal verschepen naar Afrika als ware het daar een andere atmosfeer, daar kraait geen haan naar).
We hebben daarvoor grondstoffen nodig die o.a. te vinden zijn in Oost-Congo (coltan e.d.).
Naast de Chinezen zijn er ook Zuid-Afrikaanse, Canadese, Australische en andere bedrijven die daar aan mijnbouw doen en hun grondstoffen (met medeweten van Congolese autoriteiten) dikwijls langs Rwanda om, verder verschepen.
Die grondstoffen komen dan in een keten waar enorme economische belangen mee gemoeid zijn (tewerkstelling, verkoop van de goederen en afgewerkte producten …).
“En de internationale gemeenschap staat/stond erbij en kijkt/keek ernaar… Met de billen dichtgeknepen wordt er geen harde taal gesproken, uit schrik om een neokoloniale stempel te krijgen of beschuldigd te worden van bemoeienissen in een soeverein land. Een drogreden die lokale overheden maar al te graag uitspelen. En de bevolking, zij lijdt voort”.
Het is niet hard te maken, maar de hypothese dat de politieke leiders geprangd zitten tussen gigantische economische belangen van een industrie enerzijds en een klimaatgevoelig denkend publiek anderzijds, is niet denkbeeldig. Het verklaart m.i. ook voor een deel waarom de chaos, de corruptie en de onveiligheid nét troeven zijn en in Oost-Congo kan blijven gebeuren wat er gebeurt.
Ik wil niet blijven steken in zwartgallige tirades, want er gebeuren ook heel veel goeie dingen in Congo. Maar nog niet genoeg, want precies de uitzichtloosheid is voor velen (en niet enkel in Congo) een reden om naar Europa te trekken.
Beleefdheidsdiplomatie, economisch (eigen)belang,… zal op de schop moeten als we de vicieuze cirkel van de uitzichtloosheid voor vele Congolezen/Afrikanen willen doorbreken.
Want enkel door de pijnpunten te benoemen, ze te erkennen en ermee aan de slag te gaan, kan een aanzet gegeven worden om er iets aan te veranderen en mensen geen reden meer te geven om hun leven te wagen door naar Europa te trekken.
Bron: Vrtnieuws.be