Kolet Janssen: ‘800 babylijkjes: hoe kan je dan nog geloven?’
Ik krijg een berichtje van een onbekende die me verwijt alleen mooie stukjes over de vasten te schrijven en mijn kop in het zand te steken als er 800 babylijkjes opduiken in de put van een Iers katholiek opvanghuis. Wuif ik dat weg? Of heeft de man een punt?
Als we na zoveel eeuwen christendom nog niet verder zijn dan dat, heeft geloven dan wel zin? Het is een vraag die een mens zich bij dergelijke nieuwsberichten stelt. De gruwel staat niet alleen. Duitsland was bijvoorbeeld een christelijk land toen het aan zijn naziperiode begon. Alle christenen daar konden het vreselijke regime niet tegenhouden. Erger nog, ze waren betrokken en maakten zelf vele slachtoffers.
En ook al is pedofilie in de kerk niet erger dan misbruik in sportclubs of in gezinnen, het blijft een feit dat mensen die van geloof hun levensopgave hebben gemaakt, meer schuld treft als ze dergelijke feiten plegen. En als de kerkelijke overheid dat bovendien bewust in de doofpot stopte, wordt de schuld van christenen alleen maar groter.
In Ierland zijn 800 babylijkjes ontdekt. Iedereen met een hart heeft moeite en pijn om zich dat concreet voor te stellen. Hoe doe je dat met zijn allen, in een groep aan het geloof toegewijde vrouwen, om zoveel baby’s, kinderen en hun moeders als minder dan beesten te behandelen? Waar is Jezus, die kinderen in het midden plaatste en iedereen nieuwe kansen bood? Het is van een haast ondenkbare gruwel.
Als het geloof dit niet kan tegenhouden, als het geloof van tijd tot tijd zelfs dit soort dingen voortbrengt, is dat niet het totale fiasco van het christendom? Ook andere godsdiensten en seculiere levensovertuigingen hebben weliswaar tot wreedheden van eenzelfde formaat geleid, maar is dat wel een excuus? Bij dergelijke berichten bekruipt iedereen met een geweten een grote moedeloosheid.
Toch is dat geen oplossing. Wat gebeurd is daar en toen, kan altijd opnieuw gebeuren – met en ook zonder geloof.
We mogen niet denken dat wij in onze tijd verlichte geesten zijn die alle wreedheden voorgoed hebben uitgebannen. Ook nu onze samenleving een toenemend aantal ongelovige mensen telt, blijft het mogelijk om uitsluitend te handelen vanuit eigenbelang en winstbejag, en andere mensen als vuil te behandelen. Elke dag vind je daarvan voorbeelden. Het zou pas echt gevaarlijk zijn om te denken dat alles is opgelost als we maar verlost zijn van het geloof.
Een mens is niet automatisch goed als zijn ouders of grootouders goed zijn. Een christen is niet eerlijk en menslievend omdat zijn voorouders al eeuwenlang christen zijn of omdat hij christen is. Elke mens moet in zijn eigen leven opnieuw het spoor trekken, of hij nu gelovig is of ongelovig, arm of rijk, een intellectueel of een doener.
Iedereen kan een goed mens worden, maar ook iedereen kan verzeild raken in gewetenloze slechtheid. Elke vorming van kinderen, jongeren en volwassenen op moreel gebied, is dus levensnoodzakelijk voor ons allen. Daar moeten we met zijn allen in investeren.
Alle hulp om mensen te helpen bij het ontwikkelen van een volwassen en fijngevoelig geweten is meer dan welkom. Voor zowat alle godsdiensten en seculiere levensovertuigingen is juist dat iets waar ze blijvend op inzetten.
Ook het christendom speelt daarin een belangrijke rol. Veel ouders hebben weinig of niets met de kerk en allerlei regeltjes, maar willen wel dat hun kinderen opgroeien met waarden als eerlijkheid, behulpzaamheid, vergeving en solidariteit. Ze willen dat die waarden een richtsnoer zullen vormen in het leven van hun kinderen. Daarom kiezen ze voor godsdienstles of een initiatiesacrament of lezen ze Bijbelverhalen voor.
Natuurlijk biedt dat alles geen garantie op moreel hoogstaande kinderen en volwassenen, maar een regelmatig bad in die waarden geeft toch een duwtje in de goede richting.
We hebben dus niet minder geloof nodig, maar juist meer. Niet meer kerk misschien, maar die is – hier bij ons althans – al lang geen machtsblok meer en zal nog verder afkalven.
De kerk heeft door deze en andere schandalen een groot stuk gezag verloren. Dat maakt het voor gelovigen soms nog moeilijker. Al is het tegelijk ook een kans om opnieuw te focussen op waar het in het christendom echt op aankomt, zoals de paus doet.
We hebben juist meer mensen nodig die in iets of iemand geloven, die bekommerd zijn om anderen, die helpen waar het nodig is, die eerlijke keuzes maken, die in eer en geweten proberen te handelen, die niet graaien maar het algemeen belang vooropstellen, altijd en overal. Het zal nooit een gelopen race zijn, maar we blijven proberen. Het is de enige optie.
Bron: Knack.be